Бер дулкында. Иң яшь министрлык бер еллык эшенә нәтиҗә ясады

Иң яшь министрлыктан – иң кыю гамәлләр. Яшьләр көне уңаеннан Татарстан республикасы яшьләр эшләре министры Дамир Фәттахов, журналистлар белән очрашып, еллык эшчәнлеккә нәтиҗә ясады.

Яшьләргә ни кирәген яшьләр генә белә. Шуңа күрә министрлык, үзенә шигарь итеп, “Яшьләр­дән башка яшьләр өчен бернәрсә дә булмаска тиеш” дигән сүзләрне ал­ган да. Шуннан чыгып, министр­лык берничә юнәлештә эш алып бара. Дамир Фәттахов яшерми: кай­бер урыннарда тырышасы бар әле. Әмма ирешкән уңышлар да юк түгел.

Җиңел булмады

– Яңа министрлыкны оештыру җиңел булмады. Безнең таяныр кешебез дә юк иде. Коллектив тулысы белән ноябрь аена формалашты, – дип сүз башлады Дамир Фәттахов. Кыенлыкларны яңа ведомство оештыруда билгеле бер стандартлар булмау аркасында күргән алар. Россиядә андый орган юк. Министр сүзләренчә, федераль дәрә­җәдә министрлык бар­лыкка ки­лергә тиеш.

– Безнең өстә – бик җаваплы эш. Башка төбәкләр хәзер безгә карый, таяна, төрле проблемаларны Россия күләмендә күтәреп чыгуны сорый, – диде ул.

Хезмәтенә күрә акчасы

Яшьләр сәясәте тармагында эш­ләүчеләр ел башында узган кол­легиядә Президент Рөстәм Миң­нехановка хезмәт хакларын күтәрүне сорап мөрәҗәгать ит­кән иде. 1 июльдән яшьләр сәя­сәте тармагында эшләүче бел­гечләр­нең айлык хезмәт хаклары артачак. Элегрәк 21 мең сум урынына хә­зер уртача хез­мәт ха­кы 31 800 сум булачак. Сүз яшь­ләр үзәкләре, яшүсмер­ләр клубы, балалар сә­ла­мәтләндерү лагерьлары, со­циаль-психоло­гик оешмаларда эшләүче бел­геч­ләрнең акчасы турында бара.

Иң яхшысы – балаларга

Министр сүзләренә караганда, Татарстан – яшьләр учреждение­ләренә иң бай төбәк. Республикада аларның саны 400гә җитә. Тик барысы да эшләми генә. Татарстандагы 26 яшүсмерләр клубы, 9 яшьләр үзәге һәм 21 балалар лагере агымдагы елда капиталь ремонтланачак. Төзекләндерү эшлә­ренә республика бюджетыннан 1194,7 млн сум акча бүлеп би­рел­гән. Ремонт дигән­нән, гадәттә бездә ничек: бинага ремонт ясыйлар, ә соңыннан аның барлык таләпләргә дә туры килмәве ачыклана. Дамир Фәттахов әйтмеш­ли, җитәкче килә дә, бу сәхнә нигә монда, фәлән нәрсә монда кирәкми иде, дип дәгъва белдерә.

– Объектларны реновацияләү эшенә бүтән яктан карыйбыз. Хәзер заказчы булып Яшьләр сәясәте министрлыгы санала. Һәр объект өчен иң элек концепция булдырыла, аннары гына төзүчеләргә план бире­лә. Төзелеш эшләрендә дә без “яшь­ләрдән башка яшьләр өчен бер­нәрсә дә булмаска тиеш” дигән прин­ципка таянабыз. Яшь архитекторлар командасын булдырдык. Алар ремонт исемелегенә кертел­гән проектларның эшен күзәтеп бара, – диде Дамир Фәттахов.

Министр күптән түгел узган Җәйге ялны оештыручылар бөтен­рос­сия съезды нәтиҗәләрен искә төшерде. Татарстан балалар сәла­мәтләндерү лагерьлары буенча да алдынгы икән. Бездә алар – 94. Өр-яңа сигез лагерь төзелер дип кө­те­лә. Дамир Фәттахов фикеренчә, Татарстан башка төбәкләрдән килгән балаларга да менә дигән ял тәкъдим итә ала. “Өч елдан соң Татарстанга ял итәр өчен балаларны бөтен Россиядән җибәрәчәкләр. Кырым, Анапада ял итү барысына да тәтеми бит”, – дип фаразлый министр.

Министрлыкның балалар, яшь­ләр лагерьларын башка максатларда да кулланырга нияте бар икән. Мәсәлән, көз-кыш айларында бу урыннарны туристлар өчен тотарга булыр иде.
– Аккош күле ял базасын гына алыйк. Ул җәен балалар өчен ял итү урыны гына түгел. Биредә төрле яшьтәге кешеләр дә шөгыль таба ала. Ял көннәрендә монда яшь гаиләләр ял итәргә килә, кышын чаңгы шуалар, – дип мисал китерде Дамир Фәттахов.

Акча кирәк, дип…

Министр фикеренчә, Президентка, акча кирәк, дип мөрәҗәгать итү башка чара калмаганнан гына була ала. Аңа кадәр акча табар өчен бүтән мөмкинлекләр эзләргә кирәк, ди ул. Мисал өчен, республика һәм Россия дәрәҗәсендәге грантлар.

– Очрашуларда да, акча турында сүз чыкса, нигә сез теге яки бу грантка гариза бирмисез, дим. Икеләнәләр, барыбер бер үк оешмалар җиңә, диләр. Алай түгел! Грантларда катнашуның мөмкин булганча “үтә күренмәле” булуын тәэмин итәбез. Бернинди оешма да үзенең әллә кайчангы хезмәтләре өчен грант алмаячак, – дип белдерде Дамир Фәттахов. Шулай булганда районнардан активлык та артыр дип өметләнәләр. Грантлар буенча аңлату эшләре алып бару, кайда ничек гаризалар тутыру, катнашуга бәйле сорауларга җавапны хәзер министрлык оештырган махсус ресурс үзәгендә белергә мөмкин.

Тагын бер яңалык: акчалата грантлар белән оешмаларга гына түгел, аерым егет-кызларга да ярдәм итәчәкләр. Бу максатлар өчен 7 миллион сум күләмендә акча тотылачак.

Һәр җирлеккә – бер үзәк

Яшьләр кайда күңел ача, җые­ла? Район-авыл җирлекләренә ка­расаң, бу – әлбәттә, мәдәният йортлары. Министрлык үз алдына һәр районга бер яшьләр үзәге төзүне максат итеп куйган. Күп кенә районнар тәкъдимне күтәреп алган инде. Татарстанның 20 районында яшь­ләр үзәге эшләп килә. Лаеш, Лениногорск, Мамадыш, Арча, Актаныш, Тукай, Алексеевск кебек җирлек­ләрдә яшьләр үзәге төзү буенча сөйләшүләр алып барыла.

– Төзедең дә, өч чара уздырдың да ябып куйдың түгел. Бу биналар буш тормаска тиеш. Монда яшьләр­гә үзләрен табар өчен мохит булдырырга кирәк, – дип белдерде Дамир Фәттахов.

Күрешеп кенә булмый

Яшьләр белән очрашулар гына җитми. Моны министрлык та яхшы аңлый. Яшьләрнең күбесе – интернетта, социаль челтәрләрдә. Димәк, министрлыкка да шунда күчәргә вакыт.

– Яшьләр мәгълүматны гаджетлардан ала. Ә анда булган бар нәрсә дә дөресме, аларның ихтыяҗын канәгатьләндерерлекме соң? – дип уйлана Дамир Фәттахов.

Интернетка, цифрлашуга күчү, гомумән, бөтен яшьләр сәясәте тармагы эшчәнлегенә дә урынлы булыр иде, ди министр. “Кайбер районнардагы бүлекләр­дә мәгъ­лүматны әле дә амбар китапларына язып баруларын күрү бер дә күңелле күренеш түгел. Ниндидер мәгъ­лүмат алыйм ди­сәң, моның өчен атналар кирәк. Барлык эшкә бәйле мәгълүматлар да цифрлашкан булырга тиеш”, – диде министр. Димәк, “Цифрлы министр­лык” нәтиҗәсендә бүген муниципаль берәмлекләрдә кулдан әзер­лә­нә торган барлык хисаплар бердәм мәгълүмати системага кү­черелеп, ав­томатик рәвештә булдырылыр дип ниятләнә. “Цифрлы министр­лык” проектын булдыруда Татарстан Рес­публика­сының мәгъ­лү­мат­лаш­тыру һәм элемтә министрлыгы катнаша.

Кимчелекләр юк түгел

Очрашуда Дамир Фәттахов ки­лә­чәктә башкарылырга тиешле эшләр турында да әйтте. Бу иң элек яшь гаиләләргә кагыла.

– 22–30 яшькә караган яшьләр аудиториясе белән эшләнеп бет­мә­гән мәсьәләләр күп. Яшь гаиләләргә тиешенчә ярдәм итмибез. Статис­тика күрсәткәнчә, һәр икенче гаилә аерылыша. Безнең министрлык гаилә кыйммәтләрен популярлаштыру буенча эшләргә, балалар табарга, матур гаилә корырга этәргеч бирергә тиештер. Шулай ук яшь гаиләләрнең торак мәсьәләсен хәл итәсе иде. Дәүләт торак фондына программа эшләргә кирәк дигән максат куелды. Әлегә аны әзер дип әйтә алмыйм, – дип белдерде Дамир Фәттахов.
Яшьләр медиасы, милли брендларны популярлаштыру, авыр яшүс­мерләр белән эш алып бару, Студентлар белем бирү форумына федераль статус бирү – болар министрлыкның күз уңында тоткан кайбер сораулары гына. “Бер дулкында булсак, аларны да хәл итеп булыр“, – ди Фәттахов.

Министрның яшьләр белән бер дулкында булуы сизелә дә. Җитәкче булса да, очрашуга ул галстуксыз, джинсы чалбардан килде, яшьләр телендә сөйләште. Әмма менә ми­нистрлыкның тагын бер кимчелеге турында сүз булмады. Аккаунт, сайт, яшьләр сәясәте өлкәсендә эшләүче­ләр татар теленә кайчан күчәр икән?

• Яшьләргә ярдәм итүче дәүләт программалары
  “Аграр яшьләре берләшмәсе” оешмасы авылга йөз тоткан күп кенә программаларны гамәлгә ашыра. Оешма грантлар белән авыл яшьләренә үз эшләрен башлап җибәрүдә ярдәм итә.
  Республикада “Яшь гаиләләрне торак белән тәэмин итү”, “Социаль ипотека” программалары һәм “Авылның социаль үсеше” федераль максатчан программасы яшь белгечләр һәм яшь гаиләләр өчен торак алу һәм төзү мөмкинлеге бирә.
  2014 елда Рөстәм Миңнеханов “Татарстан Республикасында талантлар белән идарә итү стратегиясе” дәүләт программасын кабул иткән иде. Ул 2020 елга кадәр исәпләнгән һәм сәләтле яшьләрне үстерүне күздә тота.

Чулпан Гарифуллина