“Россия тиңдәшлеге катлы-катлы”. Казанда милләт һәм дин турында сөйләшәләр

Кичә Казанда Россия антропологлары һәм этнологлары берләшмәсе­нең XIII конгрессы ачылды. Аның эшчәнлегендә якын һәм ерак чит илләр­дән меңгә якын галим катнаша.

Конгесска килүчеләргә иң әүвәл РФ Президенты Владимир Путинның тәбрик­ләвен җиткерделәр. Анда ил башлыгы, галимнәрнең ки­ңәш-тәкъдимнәре милли-мә­дәни һәм дини күптөрле­лек­не саклауда, милләтара мө­нәсә­бәтләрне гармония­ләш­терү­дә, миграция сәясә­тен камил­ләштерүдә – Россия Фе­дера­циясендә дәүләт милли сәя­сәте стратегиясенең төп ни­гезләмәләрен гамәлгә ашыруда бик зур гамәли әһә­мияткә ия; җыенга килү­че­ләрнең составы һәм көн тәр­тибе ачыкланган проблемаларны югары дәрәҗәдә тик­шерергә мөмкинлек би­рә, дигән ышаныч белдерә. Катнашучыларны Россия антропологлары һәм этнологлары берләшмәсе рәисе, Россия Фәннәр акаде­мия­сен­дәге Этнология һәм антропология институтының фәнни җитәк­чесе Валерий Тишков, РФ Президенты администрациясе җитәкчесе урынбасары Ма­гомедсәлам Магомедов, ТР Дәүләт Советы рәисе Фә­рит Мөхәммәтшин, РФ Дәүләт Думасының Мил­ләт­ләр эш­ләре комитеты рәи­се Илдар Гыйльметдинов, РФ Милләт­ләр эшләре буенча федераль агентлыгы җитәк­чесе урынбасары Михаил Мишин, КФУ ректорының беренче урынбасары Рияз Минзарипов котлады. Тәгаен алганда, Татарстан парламенты җи­тәкчесе, галимнәр­нең эзләнү-тикшеренүл­әре­нә югары бәя биреп: “Кеше­ләребез нәсел тамырлары белән кызыксына, әби-ба­баларыннан килгән туган телләрен, гореф-гадәт­ләрен югалтмыйча саклыйсылары килә; сезнең эшегез катлаулы, зур көч таләп итә, шул ук вакытта җәмгыя­те­бездә мо­ңа ихтыяҗ бар, дип белдерде. Без этнология һәм антропология программасы буен­ча укучы студентларны рес­публикабызның 2014 – 2020 елларда гамәлгә ашырыла торган дәүләт милли сәясә­тен гамәлгә кертүгә җә­леп итә­без. Һәр халыкның үз үсеш үзенчәлеге булган рухи һәм матди мәдәнияте бар. Шуларны исәпкә алу, җәм­гыять­тә тотрыклылык юга­луга юл куймау, га­лимнәрнең дәү­ләт хакимияте органнарына гармонияне саклауда ярдәм итү­ләре зарур”, – дип белдерде.

Россия Фәннәр акаде­мия­сендәге Социология инс­титутының Милләтара мөнә­сә­бәтләрне өйрәнү үзә­ге җитәкчесе Леокадия Дробижева, зур нотык бе­лән чыгып, Россия тиңдәш­лелеге катлы-катлы, теләсә кайсы тиңдәш­лелекне корылма дип кү­залларга була, без Валерий Тишковның бу билгеләмәсен аңлап бетер­мәгәнбез икән, илебез мисалында гражданлык тиңдәш­легенең үсә баруы күренә, дип, схема-гра­фикларга таянып, халыкның төрле катлауларыннан сораштыру нә­ти­җәләрен җит­кер­де. Икенче зур нотык белән чыгучы, этнология һәм антропология институты вә­киле Марина Мартынова, Россиядә тел сәясәте, аерым алганда соңгы елларда мә­гариф өл­кәсендәге үзгәреш­ләр нәти­җәсендә илдә урыс теленең таралышы һәм кулланылышы тагын да артуы турында тәфсилле мәгълүма­т­лар китерде.

Тәнәфес вакытында ку­нак­лар журналистларның сорауларына җавап биреп, конгрессны уздыру өчен уңайлы шартлар тудырганы өчен, Татарстан хакимият­ләренә рәх­мәт­ләрен җит­кер­де. Тәгаен алганда, Ма­гомедсәлам Могамедов: “Татарстан Республикасы күп еллар дәва­мын­да илебездә җәмгыяви-икъ­тиса­ди үсеш­тә һәм иҗти­магый-сәяси про­цессларның тот­рык­лы булуында әйдәп бару­чылар­ның берсе булып тора. Дәүләт милли сәясәтен тормышка ашыруда Татарстан – илебезнең башка тө­бәк­лә­ренә яхшы үрнәк!” – дип сөй­ләде.

Рәшит Минһаҗ


Фикер өстәү