“Без халыкны чиста су белән тәэмин итәргә тиеш”

Татарстан авылларының 3-4 проценты үзәк­ләш­терелгән су белән тәэмин ителмәгән. Ә берни­чәсендә суның сыйфаты бөтенләй начар. Татар­станның Газлаштыру, энергия саклагыч технологияләр һәм инженер челтәрләре үсеше фонды генераль директор урынбасары Евгений Волков журналистлар белән очрашуда әнә шулай дип белдерде.

– Берничә авылда суның сыйфаты СанПиН таләплә­ренә җавап бирми. Бу проблеманы хәл итүнең бер юлы итеп без чиста су өлә­шү пунктын урнаштыруны кү­рәбез. Мондый пункт­ны әле­гә бер авылда куеп карадык. Күзәтүләрдән чыгып, нәти­җәләр ясаячакбыз. Су­ның 60–70 проценты ху­җалык­тагы эшләр өчен тотыла. Аның өчен сыйфатлы су булмаса да ярый. Ә менә эчәр һәм ризык әзерләр өчен чиста булуы шарт. Кайбер скважиналар буенча да өс­тә­мә чаралар күрер­гә кирәк, әлегә бу мәсьә­ләләр буенча сөйләшүләр бара, – диде ул.

Татарстанның Газлаштыру фонды инде берничә ел дәвамында торак-комму­наль өлкәдәге дәүләт программаларын тормышка ашыра. Республика авылларын – су, урамнарны ут белән тәэмин итә, социаль әһәмияткә ия булган объектлардагы җылыту казаннарын төзекләндерә, җы­лылык системасын шәхси казаннарга күчерү, авыллардагы ташландык суларны агызу системасын яңарту белән шөгыльләнә.

Сигез ел эчендә суүт­кәргеч челтәрләр, су каланчалары һәм артезиан скважиналары төзелеше өчен 6 млрд сум акча күчерелгән. Шушы вакыт эчендә республикада 300 каланча төзел­гән һәм 2330 чакрым суүт­кәргеч челтәре салынган. Евгений Волков әйтүенчә, әлеге программалар киләсе елларда да дәвам итәчәк.

– Бу ярдәм нәтиҗәсендә халык суны кое яки елгадан түгел, ә краннан агызып эчә башлады. Бу – чыннан да, мөһим мәсьәлә. Без моның белән инде берничә ел шөгыльләнәбез, – диде ул.

Моннан тыш, барлык районнарда да авыл урамнарын яктырту программасы эшли. Аның нәтиҗәсендә 2014 – 2018 елларда 45 мең ут яктырткыч куелган, 1256 км тимерчыбык алыштырылган. Мәктәпләрдә, балалар бакчаларында, мәдә­ни­ят йортларында җылыту казаннарын алыштыру буенча да дәүләт программасы эш­ләп килә. Җитәкче әй­түенчә, бүгенгә быел куелырга тиешле барлык җы­лыту казаны да сатып алынган. Әлеге вакытта 58 объектта 111 казан сүтелгән. Сентябрьгә кадәр эшләрне төгәлләргә уйлыйлар.
Авыллардагы ташландык суларны агызу системасын яңарту программасы да 2014 елда гамәлгә ашырыла башлаган.

– Бездәге чистарту ко­рылмаларының барысы да диярлек совет заманында төзелгән. Бу вакыт эчендә норматив документлар үз­гәрде, таләпләр дә артты. Шу­ңа күрә күпчелек корыл­маларның бүгенге шартларга туры килмәве ачыкланды. Шунысы кызык: ташландык суларны агызу таләпләре чиста суга караганда да зуррак, – диде ул.

Әлеге программага ничек эләгергә соң? Журналистларны әнә шул сорау да кызыксындырды.

– Проблемалары булган авыллар турында район башлыгыннан да яхшырак белүче юк. Шуңа күрә безгә алар гариза бирә. Программага эләгер өчен авылда яшәүче халык саны буенча да чикләүләр юк. Ләкин 100 һәм 5 кеше яши торган авыл арасында сайларга туры килсә, күбрәк кешегә ярдәм итү нәтиҗәлерәктер дип уйлыйм, – диде җитәкче.

Болардан тыш, Евгений Волков әйтүенчә, “Идел елгасын сәламәтләндерү” федераль проектында Татарстан да катнаша. 1 млрд 200 млн сум акча алты райондагы (Әгерҗе, Алексеевск, Зәй, Алабуга, Тәтеш, Спас) һәм Казандагы чистарту корылмаларын яңарту һәм төзүгә тотылачак. Әлеге эшләр ел ахырына кадәр тәмамланыр дип планлаштыра белгеч­ләр.

Зөһрә Садыйкова


Фикер өстәү