Бабакай, бу – сыермы?

Сер түгел, бүген балалар бакчада бил бөгәргә, бәб­кә сакларга, хуҗалыктагы башка эшләрдә катнашырга әллә ни ашкынып тормый. Күбесенең кулында – кесә телефоны. Көннәре шуңа мөкиббән китеп үтә. Ә иң аянычы – авыл баласы табигатьтән ераклаша. Шуңа да күбе­се, мәктәпне тәмамлау белән, шәһәргә китү җаен карый. Ә бит бар ул башкаларга үрнәк булырлык гаиләләр.

Чын тормыш авылда ул

Әгерҗе якларына барып чыксам, урау юлларны якын итеп, Кичкетаң авылы фермеры Тәлгат Муллануров янына сугылмый уз­ганым юк. Фермасы юл читендә генә бул­ганга түгел. Заманында ике институт тәмамлап, иге­н­че­лек­тәге, тер­лекчелектәге барлык яңалык­ларны барлап баручы белгеч ул. Утыз елга якын авыл ху­җалыгында эш­ләп, гади тер­лек­чедән район­ның иң зур хуҗа­лыгында җи­тәкче дәр­ә­җәсенә ирешкән. Биш-алты ел элек туган авылы Кичкетаңда үз эшен булдырган. Шәхси хуҗалыгын­дагы биштән башлап, сарык­ларның баш санын 500гә җит­кергән. Үзе әйт­мешли, дәү­ләт­тән бер тиен дә ярдәм алмыйча, ишле гаиләсе белән бергә маллар өчен ике бинаны яңабаштан диярлек яңар­тып, төзеп чыкканнар.

Зарланырга яратмаса да, сөй­ләшә торгач, проблемалары барлыгы да ачыла. Фермер, өстәмә җир сорап, инде ничә еллар дә­вамында түрә­ләр бусагасын таптый. Буш яткан җир дә күп, бир­миләр. Бу кадәр сарыкны кыш буена ашатып чыгар өчен, ким д­и­гәндә 500 төргәк печән, бер­ничә дистә тонна ашлык та кирәк. Үз җирләре аз булгач, печән­не каян мөмкин, шуннан әзерлиләр. Ярый әле гаи­ләләре ишле. Балалары Азат, Гөлинә, Дилә, оныклары Самат, Сөмбел һәм Сәет җәй буе фермада мәш килә. Күрше егет­ләре Айрат белән Булат та җәй саен мал-туар арасында. Быел тугызынчы сый­ныфны тәмамлап, авыл хуҗа­лыгы техникумына укырга керү­ләре дә тикмәгә түгелдер.

– Безнең балачак терлек-туар, кош-корт арасында уз­ды. Хәзер авылда да тормыш яхшы, шәһәр шартларыннан ким түгел. Бер генә борчуым бар: авыл балалары интернет, компьютер, кәрәзле телефон белән артык мавыгып, та­би­гатьтән читләшә. Кичә шә­һәрдән кайткан бер авылдашым оныгын сарыклар күрсәтер­гә алып килгән. Бичара бала бабасыннан: “Бу – сыермы?” – дип сорый! Мо­ңар­чы күр­гәне булмагач, ул аны каян белсен?

Әти-әниләренә бәрәңге утыртышмаган, чебеш, каз бәбкәләре үстерешмәгән үс­мерләрнең үсеп җиткәч авыл­да каласы килми дә килми инде. Ә бит чын тормыш барыбер авылда ул, – ди Тәлгат Хәмзә улы.

Таңнан торып чабалар

Зәй районының Урта Пәнәче авылында яшәүче ирле-ха­тынлы Свет­лана һәм Альберт Маракиннар гаиләсен­дә ба­ла­ларның элеккеге кебек кесә телефоны, интернет һәм компьютер янында көн­нәр буе утырганын күрмәс­сең. Берничә ел элек алар, Татарстан Авыл хуҗа­лыгы һәм азык-төлек минис­трлы­гының эшмәкәрлеккә ярдәм итү программасы нигезен­дә дәүләт яр­дәме һәм ташламалы кредит алып, авылда ике катлы ферма төзи башлаганнар. Бу эштә барлык туганнары, авылдашлары катнашкан. Уллары Аркадий, кызлары Марина, Алена, Наташа, кияү­ләре Эдуард һәм Артем, кода-кодагыйлар, барысы бергә тупланып, ике катлы зур ферма төзегәннәр.

– Элегрәк җәйге иртәләр­дә балаларны йокыдан уяту кыен иде. Хәзер компьютер уеннарын читкә куеп, вакытында йокларга яталар. Ир­тән уятасы да юк, үзләре сикереп тора.

Улыбыз Аркадий таңнан ук чебешләр янына йөгерә. Ул ара кызлар да килеп җитә. Күмәк тырышлык белән кош-кортның баш санын ун меңгә җиткердек. Ике катта да би­шәр мең җан иясе иртә таң­нан сине көтеп торгач, ничек йоклап ятасың?

Эш һәркайсыбызга да җи­тә­р­лек: бройлер чебешләргә тәүлеге­нә бер тоннадан артык азык ки­рәк. Моннан тыш шәхси хуҗа­лы­гыбызда сыерлар, үгезләр, дуң­гызлар, казлар асрыйбыз. Балаларыбыз да безгә яр­дәм итеп, эшкә өйрәнеп үсә, – ди хуҗабикә Светлана ханым.

Франция чебешләре, Мисыр күркәләре

Чирмешән районы Югары Кә­минкә авылында күп­ләп кош-корт асраучы Тән­зилә һәм Фаил Массаровлар хуҗа­лыгында да иртә таң­нан эш кайный. Үзебездә үс­те­релә тор­ган дистәдән артык нә­селле тавыклардан тыш, би­редә “чит ил кунаклары” да байтак икән. Мисыр че­бешлә­ре, Франция тавык­лары, хәт­та Канада күр­кәләре дә бар. “Чит ил чебиләрен бер­гәлә­шеп татарчага өй­рә­тәбез. “Иза Хаб­бард” токымлы брой­лерлар, “Хайбрид Конвертер” токымлы күр­кә­ләр балалар күңеленә аеруча хуш килде”, – ди хуҗабикә Тән­зилә ханым.

Компьютер, интернет, кә­рәзле телефоннан аеру өчен, балаларны кызыксындыра белү дә кирәк шул.

Камил Сәгъдәтшин