Мәктәпләр БДИда ярышмый. Татарстанда 199 бала имтиханда 100 балл җыйган

Безнекеләр француз һәм кытай теленнән кала барлык фәннәрне дә ил укучыларына караганда яхшырак белә. Кытайчасын да, французчасын да өйрәнерләр анысы, тик татар теленнән имтихан бирүчесе булырмы? Быел республикада туган телдән сынау нибары 19 укучыга гына кирәк булган. Министрлар Кабинетында узган брифингта БДИ нәтиҗәләрен барладылар.

“Үзләренә җәза бирәләр”

Быел БДИ 16 меңнән артык укучының башыннан үт­те. Аны кайда гына тапшырмадылар: мәктәптә, хаста­ханәдә, өйдә, хәтта тимер рәшәткә артында да. Ел дә­вамында, шпаргалка, телефоннан файдаланып харап була күрмәгез, дип тукысалар да, биш укучының моңа исе китмәгән.

– Укучылар үз-үзләренә җә­за бирә. Шпаргалкалардан файда юк, игътибарны читкә генә юнәлтә. Кызганыч, ахыры аяныч була. Мартка кадәр күзәтү­че­ләр видеоязмаларны тикше­рәчәк. Кагыйдә бозучылар, һичшиксез, ачыкланып бе­тәчәк, – диде матбугат оч­рашуында рес­публика­ның баш педагогы Рафис Бор­һанов.

Математикадан профиль сынавында Казандагы 165 нче мәктәп укучысы, кесә телефоны шалтырап, көлкегә калган. Аңа сынауны сен­тябрь­дә тапшырырга рөхсәт иткәннәр. Тик база өлешен генә. Казан педагогия көл­лияте студентының да математика сынавында шпаргалкалары коелган. Әлеге кызга имтиханны тагын бер ел көтәргә туры киләчәк. 9 нчы сыйныф укучылары арасында өч укучы да кесә телефоны, шпаргалка аркасында хур булган. Зәй, Лаеш, Чаллы укучылары бу. Ә менә 18 укучы быел мәктәптән белешмә белән генә чыгачак. Болары – “икеле” капчыклары. Күбесенең математикага теше үтмәгән. Уз­ган ел белән чагыштырганда, быел “икеле” алучылар ике ярым тапкыр азрак.

Акыллы башлар белән мактана алабыз

Кичәге укучы бүген кем булачак? Быел Татарстан уку­чыларының күңеленә техник фәннәр якынрак булып чыккан. Математикадан профиль сынавын укучы­лар­ның – 60, физикадан – 25,5, химиядән 16 проценты сайлаган. Бу аларның инженер, техник юнәлешләрдә укырга теләвен күрсәтә. Рос­сия укучылары белән чагыштырганда, география (1,13), әдәбият (5), җәмгыять белемен (39), тарихны (10) сайлаучылар азрак булган. Соңгы өч елда информатика, инглиз телен сайлаучылар арткан.

Сүз уңаеннан, 2022 елда инглиз теле барлык 11 нче сыйныф укучыларына да мәҗбүри булачак. Министр республиканың мо­ңа әзер булуын әйтте. Акыллы башлар белән дә мактана алабыз. Алар да бездә күбрәк. Быел 199 укучы 100 балл җыйган. Шуларның 30ы – математикадан. Республикадагы 21 район һәм Казан, Чаллы шәһәрләре моңа үз өлешен керткән. Югары балл туплаучылар үзебез­нең вузларга да кирәк, шу­ңа күрә аларны күз уңыннан ычкындырмаячаклар. Әй­тик, татар мәктә­бендә укып, 399 балл җый­ган Рамил Ба­һавиев КФУ­ның математика юнәле­шен сайлаган.

Кытайча белерләр, ә татарчасын?

Быел кытай теленнән беренче тапкыр имтихан тапшырдылар. Әлегә дүрт кеше генә үзенең белемен сынаган. Беренче коймак төерле­рәк, әлбәттә. Республика уку­чыларының кытай те­лен­нән нәтиҗәләре ил буенча уртача күрсәт­кечтән 5,75 баллга түбән­рәк. Министр, әлеге телне сайлаучылар алдагы елларда күбрәк булачак, дип саный.

– Бүген планетада һәр дүртенче кеше – кытай. Шу­ңа күрә киләчәктә кытай телен сайларга теләүчеләр артыр дип көтәбез. Бу – нормаль хәл, икътисад шуны таләп итә. Кытай белән мө­нәсә­бәт­ләребез дә яхшы гына үсеш ала, – диде Рафис Борһанов.

Инглизчәсен дә, кытайчасын да өйрәнерләр анысы. Тик туган телебездән сынау гына күләгәдә калмасмы? Быел 11 нче сыйныф укучылары арасында татар телен бары тик 19 укучы гына тапшырган. Бу – киләчәген тел белеме белән бәйләргә теләүче­ләр.

– Татар теленнән имтихан сайлаучылар саны ки­ме­сә дә, татар телен өй­рәнү­че­ләр кимеми. Телне өйрәтү үзебез­дән тора. Балаларны тормышта үзебез белән булган хәлләрне сөйләп, кызыктырып өй­рәтеп була. Татар телен өй­рәнергә теләүче рус­лар да күбәйде. Аны белү бе­рәү­гә дә зыян китер­мәя­чәк. Телгә мөнәсәбәт эчке культурадан килә, аңа карата сакчыл караш кирәк, – диде министр.

Баш педагог белдер­гән­чә, татар телен өйрәнү методикасы әкренләп гади­ләшә бара. Балалар оялмыйча сөйләшсен өчен, башта аралашырга өйрәтү, аннан гына башка күнек­мәләр кертелә. Яхшы укучылар татар телен әйбәтрәк белә икән.

Сәбәп имтиханда түгел

БДИ үтте, ә аның ачысы-төчесен татырга укытучыларга калды. Чаллыда, уку­чыларның сынау нәтиҗәлә­ре начар булган өчен, өч мәктәп директорын эштән куганнар. Әлеге хәл күпләр­не аптырашта калдырды. Бу чыннан шулаймы? Рафис Борһанов әлеге имеш-ми­мешләрне кире какты.

– Бу сорауны кузгатырсыз дип көткән идем. Кичә Чаллыда җитәкчелек белән сөйләштек. Чаллы мэры Наил Мәһдиевнең сүзләрен дөрес аңламаганнар. Өч директор белән дә килешүләр өзелгән, тик бу имтихан күр­сәткеч­ләренә бәйле түгел. Берсе – авыру әнисен тәр­бияләр өчен, икенчесе – Казанга кү­ченеп китү, өченчесе исә сәламәтлеге какшау сә­бәпле, гариза язган, – диде Рафис әфәнде, журналист­ларның соравына ачыклык кертеп. – Без мәктәп белән мәктәпне, районнарны бер-берсе бе­лән чагыштырырга җыен­мый­быз. Чөнки фән­нәр­не тирәнтен өйрәтүче мәктәп­ләр, гадәти һәм профильле сыйныфларда укыган балалар бар. Аларны чагыштыру, киресенчә, киеренкелек кенә тудырачак. Шуңа күрә моны кирәк дип тапмадык. Әмма һәр мәктәп үз күрсәт­кечләрен үстерү буенча эш­ләргә тиеш. БДИ нәтиҗә­ләре түбән булган мәктәп­ләргә методик хез­мәтләр ярдәм итә.

  • САН
    Казанда – 94, Чаллыда – 25, Яшел Үзәндә – 10, Әлмәт һәм Бөгелмә районында – 9ар, Түбән Кама районында – 6, Югары Осланда – 5, Лениногорск районында – 4, Әгерҗе, Азнакай, Алабуга, Зәй, Чистай районнарында – 3әр, Балтач, Мамадыш, Саба, Спас районнарында – 2шәр, Чүпрәле, Кама Тамагы, Нурлат, Тукай, Чирмешән районнарында берәр укучы имтиханны 100 баллга тапшырган.

Сәрия Мифтахова


Фикер өстәү