Инвалид арбасында утырып та, ферма, агач ярдыру цехы булдырырга, йөзләгән гектар җирне эшкәртергә була. “Эшнең җаен белмәсәң, ачу чыга, рәтен белсәң генә, җанга рәхәтлек бирә”, – ди Әгерҗе районының Азево авылы эшмәкәре Рамил Исмәгыйлев. Язмыш сынаулары кичергән егет бүген уннан артык кешене эшле иткән. Республиканың “Ел хәйриячесе” дә әле ул.
Азевода Рамил бар
Фермада сыерлар мөгри, пилорамада пычкы чыжылдый. Болар барысы да тыныч кына яшәгән Азево авылына шау-шу өсти. Кыш көне аның тракторлары юлларны ачарга булыша. Ярдәм сорап килүчеләрне дә кире бормый Рамил: ягарга утынын, мал-туар асрар өчен ашлыгын, саламын бирә. Авылда бәйрәмнәр уздырганда да ярдәмен күрсәтә.
Хезмәт урыны булдырып кына ерак китеп булмый. Хәзер авылда кеше теләсә нинди эшкә барырга атлыгып тормый. Рамил әйтүенчә, бигрәк тә сыер савучыларны табу җиңел түгел. Авыл халкына хәзер сату, язу-сызу кебек чиста эш кирәк. Быелдан авылда хуҗалык көтүе чыкмый башлаган. Шулай да ике кеше сыер саварга ризалашкан. Аның берсе – ир-ат, Игорь исемле. Исмәгыйлевлар хуҗалыгы ай саен 25 тонна сөт тапшыра. Көнгә күп дигәндә 850 литр сөт савалар. Бу очракта сыер савучыларның кесәсенә 1 мең сум акча керә. Сөтне Исәнбай авылындагы эшмәкәр литрын 19 сумнан килеп җыя икән. Шәхси хуҗалыкта эшләүчеләрне вахта күрше авыллардан ташый. Урак өстендә читтән дә егетләрне чакыргалыйбыз, ди.
Рамил 13 ел элек такта ярдыру цехын булдырган. Пилораманы ул Казандагы күргәзмәләр залында, дөресрәге, Минтимер Шәймиев тәкъдим иткәндә күреп кайткан. Шуннан бирле агач эшкәртеп, төзелеш материаллары сату белән мәшгуль. Республикадагы заводлар белән дә хезмәттәшлек итәләр икән. Пилорама төзегәннән соң, аның авылдагы җирләрне дә буш итәсе килмәгән. Бүген ул йөзләгән гектар җирдә ашлык үстерә, техникалары да парктан ким түгел. Чәчү, урак вакытларында иртәнге сәгать 4тә үк кырга чыга икән. Быел ашлык яхшы булыр дип юрый. Ләкин әле уракка чыкмаганнар, һава торышы комачаулый, ди.
– Рамил булмаса, авыл бетәр иде. Күпме кешене эшле итә бит ул! Вакытында хезмәт хакын түли. Кирәк чакта печәнен, саламын, техникасын бирә. Әбиләргә бушлай утын өләшә. Мин үзем 20 чакрым ераклыктагы Уразай авылыннан килеп эшлим, – ди 7 ел ферма мөдире булып эшләүче Раил Гыйльманов.
Комарлы уен уйнама…
– Бу – мин башкарырга теләгән эшләрнең чирек өлеше генә. Әгәр сау-сәламәт булсам, әллә ниләр майтарыр идем. Инвалид кеше бит ул теләсә нинди ишекләрне шакый, документлар артыннан чабып йөри алмый. Әгәр мине аңлый торган хатыным Надя булмаса, бер эшем дә килеп чыкмас иде. Минем – баш, аның – аяклары. Гаилә бизнесын әнә шулай бергәләп төзедек, – ди Рамил. – “60ка 40” программасы нигезендә техника алганда, дәүләт ярдәме бирелә. Акча өчен дип түгел, эшнең нәтиҗәсен күрү өчен эшлим.
Эшмәкәрнең, гомумән, кредит алганы юк икән. Әтисе Салихның киңәшләрен тота. Ул аңа: “Комарлы уен уйнама, бурычка акча алма”, – дия торган булган. Шуңа күрә барысын да хәләл көче белән табарга тырыша. Рамил кечкенә чагында әтисе, кортлар аерса, җыярсың, дип эшкә китә торган булган. Печән чабу, утын яру кебек эшләрнең барысына да әтисе өйрәткән. “Утын бүкәнен бер мәртәбә сугудан да ярып була, шул ук вакытта егерме тапкырдан да эш барып чыкмаска мөмкин. Аның да хәйләсен белергә кирәк”, – ди Рамил. Утын яру аны инвалид арбасына утырган елларында физик һәм рухи яктан да чыныктырган. Көнгә хәтта берәр трактор арбасы утын ярган. Тырыша-тырыша, агач юнган. Эш белән мавыгып, 18 сәгать буе өйгә кермәгән чаклары да була аның.Элек 35 баш умарта тотсалар, хәзер бу шөгыленә кабат тотынмакчы була. Күпләп түгел, ичмаса, чәй эчәргә үзең җитештергән бал булсын дип.
Күңелне тыңласаң, ялгышмыйсың
Бил сыну да көлкегә әйләнә. Тик аңа кадәр яңадан туып, яшәргә өйрәнергә кирәк була. Рамил әнә шулай ди. 27 яшьтә Мәскәүдә төзелештә эшләгәндә, умыртка баганасын сындыра ул. Гарипләнгән егеткә 9 тапкыр операция ясасалар да, файдасы булмый. Аяклары йөрми. Әмма шулай да машинасыннан инвалид арбасына үзе төшеп утыра. Фаҗигане ул яшьлек хатасы дип саный.
– Адәм баласына бер сынау килә, икенчесе… Тик өченчесеннән инде котылып булмаска мөмкин. Күңелне тыңласаң, ялгышмыйсың. Минем белән беркайчан да андый хәл булмас дип әйтеп булмый, – ди ул.
Сабырлык һәм тырышлык белән җиңгән ул авырлыкларны, әле дә җиңел түгел. Хастаханәдән кайткач, йөрергә җайланма ясап, көн саен 4-5 чакрым ара үткән. Кышкы салкыннарда да, кесәсенә бутерброд салып, йөрергә чыккан. Аягы өшүгә дә түзгән. Мотоциклын үзенә йөрергә уңайлы итеп сүтеп корган. Җәй көне урманга барып, каен суы эчкән, кырмыска ояларына утырган. “Безнең якларда табигать искиткеч бай, матур. Урманда йөрү үзе бер рәхәт”, – ди Рамил. Авырыйм, хәлем юк, дип тормаган, көненә 50шәр пар миллек бәйләгән. Аның миллекләре, тозлаган гөмбәләре Россия Дәүләт Думасына кадәр барып җиткән. Бу урында ул: “Чабата үрәсеңме, чалбар тегәсеңме – нинди генә эш башкарсаң да, җиренә җиткереп эшлә, читтән эзләп килерлек булсын”, – дип куя.
Хезмәттәшләре арасында дуслык та кадерле Рамилгә. Аңлашып эшләмәсәң, сөте дә, ашлыгы да, башкасы да булмый. Рамил белән сөйләшеп утыру – үзе бер тормыш мәктәбе. Ул табиб та, белгеч тә түгел, әмма аның белән бер гәпләшү адашканнарны туры юлга кертә, аракы эчүдән биздерә, тәмәкене ташлата. Үзенә игътибар күбрәк кирәк булса да, ул башкаларны бәхетле итәргә тырыша. Аңа шулай рәхәтрәк.
Телеграмда безнең каналга кушылыгыз: https://t.me/vatantat
Хәерле көннәр! Газетагызны яратып укыйм. Ләкин мәкаләләрдә бернәрсәгә игътибар итәм: матур җөмләләр белән мавыгыпмы, геройлар язмышы ачылып бетми кала. Мәсәлән, бу язма герое Рамил Исмәгыйлев язмышы да мине сокландырды, күпләребезгә үрнәк шәхес. Ләкин кайбер нәрсәләр аңлашылмый калды: хатыны Надя белән кайчан танышкан (фаҗигагә юлыкканнан соңмы, әллә соңракмы, күпләрдә анды сорау тугандыр дип уйлыйм).