Эт нигә ташлана? Бу очракта нишләргә?

 Таяк тотып кына, ярсыган этне туктатып буламы соң? Киресенчә, ул сиңа яңадан ташланырга мөмкин. Минзәлә районы­ның бер авылына кунакка кайткан бала дүрт аяклы “дус” тешләгәннән соң, хас­таханәгә эләкте.

“Эт тешләүгә, баланы Чаллы хаста­ханәсенә китергәннәр. Ике көннән аны Республика балалар клиник хастаха­нә­сенең нейрохирургия бүлегенә күче­рергә туры килә. Эт, балага һөҗүм итеп, аның битеннән тире кисәген куптарып алган”, – дип хәбәр итәләр Республика балалар клиник хастаханәсе матбугат хез­мәтеннән. Табиблар аның бу ярасын тегеп куйган инде.

Сукбай этләр Казан урамнарында өерләре белән йөреп тора. Совет районында яшәүче Миләүшә Дәүләтшина этнең үзен күрү түгел, тавышын ише­тергә дә курка. Узган ел аңа эт өере ташланган була.
– Заводтан эштән генә чыккан идем. Бер дә уйламаганда, каршыма дүрт эт килеп чыкты. Кулымдагы сумкаларымны читкә ташладым. Бер этнең – аягыма, икенчесенең кулыма ябырылганын гына хәтерлим. Шуннан соң хастаханәдә аңыма килдем. Узып баручы бер кеше “ашыгыч ярдәм” чакырткан. Алты ай хастаханәдә яттым. Сәламәтлегемә нык зыян килде. Ул этләрнең хуҗалымы-хуҗасызмы икәнен дә белмәдек, – дип искә ала Миләүшә ханым.

Хуҗалы булса, этнең авыруын да белеп була, дәвалануга киткән чыгымнарны да сорарга мөмкин.
– Эт тешләү тән тиресе бозылуга, җәрәхәтләнүгә, кан тамырларының яра­лануына, эчке органнарның өзе­лүенә, канның йогышлануына китерә. Хайванның авызында микроблар күп. Тешләгәндә, алар, кеше канына эләгеп, йогышлы авыру китереп чыгара. Шуңа да, эт тешләүгә, табибка күренергә ки­рәк. Аның котыру авыруыннан прививкасы барлыгын ачыклау мөһим. Авы­руның беренче билгеләре – яра­ның авыртуы, организмның хәлсез­лә­нүе, тән температурасының күтәрелүе, күп күләмдә төкерек бүленеп чыгу. Мондый очракта хастаханәдә ятмыйча булмаячак, – ди табиб-терапевт Гөлна­ра Заһидуллина.

Этләрдән ничек котылырга соң? Элек авыл җирләрендә хуҗасыз эт­ләрне атарга киләләр иде. Хәзер өер­ләре белән йөрсәләр дә, тешләсәләр дә, этләрне атарга ярамый. Закон шулай куша. Этләрне тотып алып, стерилизация ясатасы да, аннан вакцина ясап, кайдан тоткан, шунда китереп куясы. Үз этеңне тиешенчә карамасаң, штраф салалар. Физик затлардан 5 – 15 мең сум түләтергә дә мөмкиннәр. Этне җәбер­ләгән кешене ирегеннән дә мәхрүм итәргә күп сорамыйлар! Ә менә кешене талаган этне нишләтергә? Бу хакта нигәдер уйлап бетермәгәннәр.

Гөлгенә ШИҺАПОВА


Фикер өстәү