Сынмаска, сыгылмаска! Үҗәтлек, тырышлык кирәк. Баулы егете Марат Ильясовның тормыш девизы әнә шундый. Сау-сәламәт кешеләр тормыштан зарланып, сукранып яшәгәндә, кайчандыр аякларыма башка баса алмам дигән кеше хәзер башкаларга ярдәм итә. Марат Ильясов бу атнада Татарстан Президенты кулыннан премия алды. Баулы егете Рөстәм Миңнеханов белән очрашудан әле дә тәэсирләнеп йөрим, ди.
«Мин булдырам» мөмкинлекләре чикле кешеләргә ярдәм күрсәтү буенча коммерцияле булмаган автоном оешма башлыгы Марат Ильясов гражданлык җәмгыяте институтларын үстерүгә керткән өлеше өчен бүләкләнде. Моннан 14 ел элек булган юл фаҗигасе аның тормышын баштанаяк үзгәртеп куя.
– Авариядән соң мин тормышны башкача күрергә өйрәндем. Башкаларның хәлен күбрәк аңлый башладым. Миңа табиблар йөрү түгел, утырып та тора алмассың дигәннәр иде. Шөкер, мин бүген таяклар белән булса да, аякларымда йөрим, – ди Марат. – Ул фаҗигане әле дә оныта алмыйм. Рульдә дус егетем иде. Машинада барганда бераз черем итәргә уйладым. Күземне ачып җибәрсәм, каршыбызга зур йөк машинасы килә. Калганын хәтерләмим. Уфа хастаханәсендә уянып киттем. Муен умырткалары сынган, арка миенә зыян килгән. Ул чакта хәтта мускулларым да хәрәкәтләнми иде. Эчке органнарым да эшләргә теләмәде. Әмма мин барыбер аякка басасыма, йөри алачагыма ышандым.
Марат әнисенә бик рәхмәтле. Гайшә апа өч баласына әни дә, әти дә була. Быел Мөдәрис абыйның вафатына 30 ел булган. Әниләре иренә тугры кала, башка кияүгә чыкмый. Әгәр ул булмаса, нишләр идем икән, ди Марат. Гайшә апа аны бер минутка да ташламаган. Сөйгән кызы китә, дуслары әкренләп кими, ә менә әнисе гел янәшә.
– Сөйгән кызымны югалтасымны төштә күрдем. Имеш, без бергә каядыр барырга җыенабыз икән. Әмма ул мине көтмичә китеп барды. Иртән нидер булачак дип уяндым. Өч көннән яраткан кешем шалтыратып, бергә була алмавыбызны әйтте. Хәзер үпкәм калмады. Әмма ул чакта аны югалту мине сындырды. Күнегүләр ясаудан туктадым. Аяк атлавым начарайды. Әле бит нинди катлаулы операцияләрдән соң әкренләп аякка гына баскан идем, – дип сөйли Марат.
Егет яшәр өчен тагын көч таба. Аякка барыбер басам дигән уй тынгы бирми аңа. Әнисе белән елның унике аеның унысын тернәкләндерү үзәкләрендә, ял йортларында, хастаханәләрдә уздыралар. Буш вакыт булган саен күнегүләргә тотына.
– Ул чакта хәлебез авыр иде. Әле бит миннән кече сеңлем дә бар. Әнием мине карар өчен эшеннән китте. Юл һәлакәтендә гаепле кеше баштарак ярдәм итсә дә, аннан бөтенләй юкка чыкты. Авария минем сәламәтлегемне генә алмады, якын кешеләрсез дә калдырды, – ди ул. – Барлык авырлыклар артта калгач, тормышымны сүтеп җыйдым. Психология турында китаплар укыдым, белгечләр кушканча яшәргә тырыштым. Ачу да онытылды. Сөйгән кызымны да, дус егетемне дә гафу иттем. Бар дөньямны онытып, пазллар җыя башладым. Дөньяны башка күзлектән күрергә өйрәндем. Абыем Азат, сеңлем Гөлназ гаиләләре мине якын итеп тора. Туганнарым гына түгел, хәтта дусларымның әниләре дә мине ярдәменнән ташламый. Тик мин әниемә гомерем буе рәхмәтле булачакмын. Кая барсам да гел янәшә, үзенең сабырлыгы, түземлеге белән мине алга этәрүче кеше ул. Минем әни кебекләр башка юк. Аның йөрәге зур гына түгел, алтын да!
Марат 2017 елда «Мин булдырам» мөмкинлекләре чикле кешеләргә ярдәм күрсәтү буенча коммерцияле булмаган автоном оешма ачып җибәрә. Аңа Россия Президенты Владимир Путин, «Татнефть», Татарстанның Икътисад министрлыгыннан откан грантлар ярдәмгә килә.
– Юл фаҗигасенә эләгеп, йөри алмаган кешеләр өчен мин махсус күнегүләр уйлап таптым. Шулар өчен тренажерлар ясаттык. Безнең оешмага шөгыльләнер өчен атнага өч тапкыр киләләр. Беркайда да булмаган тагын бер эшебез бар – авыр хәлдә калган кешеләргә һәм аны караучыларга ничек дөрес итеп күнегүләр ясарга кирәклеген өйрәтәбез, – ди ул. – Быелгы вазгыять интернет аша да эшләргә өйрәтте. Онлайн күнегүләрне Россиянең 20 шәһәрендә яшәүчеләр карады һәм өйрәнде.
Маратның сүзләренә караганда, һәр кешегә аерым тернәкләндерү программасы төзелә. Физик мөмкинлеге чикле кешеләрне тәрбияләүчеләргә психологик ярдәм күрсәтелә.
Марат үз эшләре хакында Башкортстанда узган Татарстан көннәрендә Рөстәм Миңнехановка да җиткерә. Татарстан Президенты аларның фикерләрен хуплый. Баулыда яңа үзәк өчен урын бирәләр. Әлегә анда төзекләндерү эшләре бара икән, ноябрь ахырында ачарга җыеналар. Бәйрәм тантанасына Президент үзе килергә вәгъдә биргән.
– Минем кебек кешеләрне күреп алып, эшләргә мөмкинлек биргән өчен республика җитәкчелегенә чиксез рәхмәтлемен. «Татнефть» җитәкчеләре дә һәрдаим ярдәм итеп тора. Башкортстанда яшәүчеләр дә безнең үзәккә гел ярдәм итә. «ПАКЕР» оешмасы җитәкчесе Марат Ногманов безне ташламый. Шулай булгач, күңел үсә, кәеф күтәрелә, – ди Марат. – Минем максатым изге. Башка физик мөмкинлеге чикләнгән кешеләрне аякка бастыру. Аларга авырлыклар алдында югалып калмаска ярдәм итү. Кайчандыр мин бер ялгызым идем. Ә алар үзләре генә түгел. Без бергә, бергә булганда, без булдырабыз.
Гөлгенә Шиһапова
