«Спутник V» ковидтан коткара

Коронавирустан күмәк иммунитет барлыкка килсен өчен, республика халкының 60 проценты вакцина ясатырга тиеш. Татарстан сәламәтлек саклау министры урынбасары Альмир Абашев фикеренчә, күмәк иммунитет булган очракта чир чигенәчәк. Белгечләр, ковид-19ны яз азагында – май аенда җиңәрбез, дип фаразлый. Аның өчен сырхауханәгә барып вакцина ясатырга кирәк. Россия Президенты Владимир Путин  да бу эштә төбәкләргә активлык күрсәтергә чакыра. Тик кайсы гына вакцинаны алсак та, халыкның аңа карашы бер төрле генә түгел. Үзебезнең илдә җитештерелгән «Спутник V» буенча да сораулар күп булып чыкты. Әлеге сорауларга Татарстан Сәламәтлек саклау министрлыгы һәм Роспотребнадзорның Татарстандагы идарәсе белгечләре җавап бирә.

– Коронавируска каршы вакцинаны ничә яшьтән ясыйлар. Балалар өчен дә эшләнмәләр бармы?

– Бүген коронавирус инфекциясенә каршы вакцина өлкәннәр өчен генә чыгарылган. Ул 18 яшьтән ясала башлый. Ковид-19дан балаларга, үсмерләргә  вакцинация үткәрүнең кирәге юк. Балалар арасында авыручылар 5 процент кына тәшкил итә. «Спутник V» вакцинасы узган елның 25 декабреннән 60 яшьтән узганнарга да ясала башлады. Өлкәннәрнең һәм хроник чирләре булганнарның вирусны йоктыру  куркынычы зур, шуңа күрә саклану чарасы күреп,  вакцина ясатсыннар иде.

– Вакцинаны кемнәргә ясау рөхсәт ителми?

– Йөкле һәм бала имезүче хатын-кызларга, яман шеш һәм аллергиянең авыр формасы белән авыручыларга вакцина ясалмый. Хроник, йогышлы һәм йогышлы булмаган чирләр кискенләшкәндә, хәлнең яхшырганын, температураның төшкәнен көтәргә кирәк. Шуннан соң 2–4 атна узгач кына сырхауханәгә мөрәҗәгать итәләр.     

– Күптән түгел генә ковид-19 белән авырган кешегә прививканы кайчан ясатырга?

– Авырып алганнан соң 6 ай үткәч кенә моны эшләргә киңәш ителә. Галимнәр исәбенә караганда, антитәнчекләр 6–8 ай дәвамында саклана. Аннан соң прививка ясатуның бернинди зыяны юк. Ул, киресенчә, организмның саклану функциясен көчәйтәчәк кенә.

– Вакцина ясар алдыннан сырхауханәдә антитәнчекләрне ачыклау анализы үткәреләме?

– Юк, андый анализ үткәрелми. Вакциналар республикага күп кайтачак. Февральгә кадәр 190500 доза алачакбыз. Хәзергә 12,5 мең доза кайтты һәм республикадагы 57 дәвалау оешмасына җибәрелде. Прививка күмәк рәвештә ясалганлыктан, ул процедура гадиләштерелде. Кеше антитәнчекләре булу-булмавын үзе анализ тапшыртып ачыклый ала. Гадәти гриппка каршы вакцина ясаганда иммунитет ныклыгын тикшереп тормыйбыз бит, бөтен кешегә ясала. Бу очракта да шулай.

– Аны ясаткач, өзлегүләр килеп чыкмасмы?

– Тикшеренүләр күрсәткәнчә, «Спутник V» вакцинасының нәтиҗәле булуы 91,4 процент тәшкил итә. Вакцина ике тапкыр ясала. Берсен ясаткач, икенчесенә кадәр өч атна вакыт уза. Ул чорда авырулар белән аралашмаска, күп кеше йөри торган җәмәгать урыннарында йөрмәскә, туңмаска, чирдән сакланырга киңәш ителә. Иммунитет ике елга формалашыр дип фаразлана. Вакцина составында тере вирус юк, прививкадан соң аның белән авыру мөмкин түгел.

– Прививкадан соң нинди авыру билгеләре күзәтелә?

– Үзен сиздерә торган бернинди билгеләр дә булмаска мөмкин. Кайбер кешедә 37 градуска кадәр температура күтәрелә, мускуллар авырта һәм ул билгеләр берничә көннән юкка чыга. Алардан курыкмаска кирәк. Димәк, организм эшли, үзенең чиргә каршы торучанлыгын күрсәтә.

– Вакцина ясатырга килгән кешенең кулында ниндидер белешмәләр булырга тиешме?

– Иң беренче чиратта аны ясатырга теләк булырга тиеш. Бер генә вакцина да ихтыярсыз, мәҗбүриләп ясалмый. Яшәү урыны буенча сырхауханәгә, районнарда үзәк хастаханә сырхауханәсенә барганда, үзегез белән паспорт, иминият полисы, СНИЛС алыгыз.

– Вакцинаны кадатыр алдыннан ни өчен иминият полисын һәм башка документларны җентекләп язып алалар?

– Коронавирус инфекциясеннән вакцинация үткәрелгәнлеге турындагы мәгълүматлар федераль реестрга кертелә һәм кешенең Дәүләт хезмәтләре порталындагы шәхси кабинетында QR код белән электрон паспорт урын алачак.

Фәния Арсланова

Фото6 Ильдар Мөхәммәтҗанов