Үзе күрсә, һичшиксез, сөенер иде. Заманында 17 телдә җырлап, «Дөнья халыклары җырлары» программасы белән гастрольләрдә йөргән, татар җыры аһәңен Җир шарының төрле почмакларына җиткергән Әлфия Авзалованың истәлекләре тупланган һәм тормыш юлын чагылдырган китап инглиз теленә тәрҗемә ителде.
«Alfiya Avzalova» китабы җырчы истәлеген мәңгеләштерүнең Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов тарафыннан расланган программасы кысасында нәшер ителгән. Китапта күренекле җырчы һәм замандашларының истәлекләре һәм тормыш мизгелләрен чагылдырган фотогалерея урын алган. Сүз уңаеннан, күп фотосурәтләр беренче тапкыр бастырылган.
Кем өчен бу мирас?
Бу сорауга Әлфия Авзалованың кызы, аның иҗатын саклау һәм үстерү фонды президенты Зөлфия Нигъмәтҗанова-Авзалова җавап бирде:
– Күңелем тулды, күз яшьләремне тыя алмыйм бүген. Безнең гаилә өчен бик әһәмиятле чара бу. Әнинең китабын инглиз теленә тәрҗемә итү теләге һәм ихтыяҗы Әлфия Авзалова исемендәге Халыкара фестиваль-конкурсны үткәргәндә туды. Катнашучыларның һәм, гомумән, чит илләрдә гомер итүче милләттәшләребезнең әнинең тормыш юлы: бала чагы, иҗаты, замандашлары турында күбрәк беләселәре килә, әмма мөмкинлекләр аз – инглиз телендә мәгълүмат юк дәрәҗәсендә. Алар Әлфия Авзалова турында җырларын ишетеп генә белә. Һәм менә, ниһаять, Татарстанда уртак көч белән, инглиз теленә тәрҗемә итеп, Әлфия Авзалованың тормыш юлын чагылдырган китап чыгардык, – дип сөйләде ул.
Татарстан Дәүләт Советы Рәисе урынбасары, Президент каршындагы Татар телен саклау һәм үстерү мәсьәләләре комиссиясе җитәкчесе Марат Әхмәтов исә, әлеге басма читтә яшәүче милләттәшләребезгә татар моңының чишмә башы кайда булуын җиткерә алуы белән әһәмиятле, дип саный:
– Без үзебез дә – Әлфия апа җырларын тыңлап үскән балалар. Ул – татар халкының моңын еракларга тараткан һәм шул моңны үз халкының күңелендә уеп калдыра алган шәхесләрнең берсе. Тик без шундый бөек шәхесләребезнең кадерләрен исән чакларында белә алдыкмы икән? Авыр чорларында да халкына, мәдәниятенә хезмәт иткәннәр алдында без мәңге бурычлы, – дип сөйләде ул.
Китапны Кембриджның халыкара «Бала-сити» мәктәбендә тәкъдим иттеләр. Әлеге мәктәптә укучылар дүрт телдә: татар, рус, инглиз һәм кытай телләрендә белем ала. Марат Әхмәтов сүзләренчә, яңа чыгарылган китап – биредә укучылар өчен дә яхшы уку әсбабы.
– Әлфия апаны, аның яшәешен кабаттан искә алу – бик матур күренеш һәм барыбыз өчен дә тормыш дәресе. Аның җырларында ничәмә-ничә буын үсте һәм үсәчәк, – диде Татарстанның мәгариф һәм фән министры Илсур Һадиуллин.
Чарада Әлфия Авзалованың кызлары, оныклары һәм оныкчыклары да катнашты. Аның Америкада яшәүче оныгы Ләйсән (Зөлфия Нигъмәтҗанова-Авзалованың кызы) балалары белән хәзерге вакытта Казанда. Оныкчыклары «Бала-сити» мәктәбендә белем ала икән. Сүз уңаеннан, әлеге чараны инглиз телендә аның оныкчыгы алып барды, бөек җырчының бала һәм үсмер чак истәлекләрен укыды.
Китап турында
«My heart is still bleeding…». Китап халык җырыннан өзек белән башланып китә. «Сулкылдый йөрәгем…» юллары бөек җырчының тормышын, ул узган авыр юлны тасвирлый. 208 битлек язма өч өлешкә бүленгән: беренче өлештә – Әлфия Авзалованың бала чагы, гаиләсе, иҗаты турында үзе язган истәлекләр, икенче өлештә – замандашларының хатирәләре, ә соңгы өлештә фотосурәтләр урын алган. Татарчасынан аермалы буларак, китапның инглиз телендәгесенә нота-текст материалы эләкмәгән, ә фотогалерея киңәйгән. Зөлфия ханым сүзләренчә, китапның тексты үзгәртелмичә тәрҗемә ителгән – истәлекләрнең матурлары да, күңелгә авырлары да төшеп калмаган.
Башка халыкларга татар җыр сәнгатенең, кабатланмас моңының ни икәнен күрсәткән җырчының исеме шушы китап аша кабаттан халыкара аренага күтәрелсә, ул калдырган мирасны без генә түгел, башкалар да сакласа, Әлфия апабызның рухы, һичшиксез, шат булыр иде.
Лилия Гыймазова
Илдар Мөхәммәтҗанов фотолары
