• МӨҺИМ
  • Халыкчан
  • Документлар
  • Яңа сан
  • АРХИВ 2013-2019
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү
Ватаным Татарстан
  • МӨҺИМ
    • Барысы
    • Авыл
    • Әдәбият
    • Дин
    • Җәмгыять
    • Икътисад
    • Интервью
    • Мәгариф
    • Мәдәният
    • Милләт
    • Сәясәт
    • Спорт
    • Хәвеф-хәтәр
    • Язмыш
    «Кайчагында әнигә бернәрсә дә аласым килми. Үзенең акчасы җитәрлек…»

    «Кайчагында әнигә бернәрсә дә аласым килми. Үзенең акчасы җитәрлек…»

    Тукай яшәгән авыллар бүген нинди хәлдә: «Исемдә калганнар» әсәренә штрихлар

    Тукай яшәгән авыллар бүген нинди хәлдә: «Исемдә калганнар» әсәренә штрихлар

    Йолдызнамә: 9 – 15 ноябрь

    Йолдызнамә | 19–25 апрель

    Габдерәхимнең элеккеге хезмәттәше: «Радиога эшкә керүемә Габдрәхим сәбәпче»

    Габдерәхимнең элеккеге хезмәттәше: «Радиога эшкә керүемә Габдрәхим сәбәпче»

    Рузилә Сафина Габдерәхим турында: «Бер үкенече калды – сәхнәгә чыга алмады»

    Рузилә Сафина Габдерәхим турында: «Бер үкенече калды – сәхнәгә чыга алмады»

    Танылган журналист Габдерәхим вафат

    Габдерәхим «ВТ»га биргән соңгы интервьюсында: «Мин бөтен кешедән гафу үтендем»

    Рәйсә әби: «85 ел гомерем тегеп үтте»

    Рәйсә әби: «85 ел гомерем тегеп үтте»

    Риман Гыйлемханов: «Үзенең исеме юктыр, шуңа күрә көнләшеп язадыр», – диючеләр дә табылыр

    Риман Гыйлемханов: Мине милли шовинизмда гаепләүчеләр дә булыр

    Пранк ясыйм дип, күз чыгару: «хайп» белән җаваплылык чиге кайда?

    Пранк ясыйм дип, күз чыгару: «хайп» белән җаваплылык чиге кайда?

    Данил Сәфәров: «Хезмәт хакың бары тик ашарга һәм көн күрергә генә китеп бара икән, эшеңне алыштырырга кирәк»

    Данил Сәфәров: «Хезмәт хакың бары тик ашарга һәм көн күрергә генә китеп бара икән, эшеңне алыштырырга кирәк»

    Яшьлек кенә аз. Казан хоккейчылары финал урынына ялга чыкты

    Яшьлек кенә аз. Казан хоккейчылары финал урынына ялга чыкты

    «Улымның тереләсенә ышанам»

    «Улымның тереләсенә ышанам»

  • Халыкчан
    • Барысы
    • Гаилә
    • Иман
    • Кайсыгызның кулы җылы?
    • Көт мине
    • Сәламәтлек
    • Серле сандык
    • Укучыларыбыз яза
    • Халык авазы
    • Һич онытасым юк
    Гемофилия анадан балага күчә, ирләр арасында ешрак очрый

    Гемофилия анадан балага күчә, ирләр арасында ешрак очрый

    Гази Заһитов турында: Рейхстагка менгәндә аркан, хәтта кадакка кадәр үзе белән алган була ул!

    Гази Заһитов турында: Рейхстагка менгәндә аркан, хәтта кадакка кадәр үзе белән алган була ул!

    Апрельнең икенче яртысында бакчадагы иң мөһим 7 ЭШ

    Апрельнең икенче яртысында бакчадагы иң мөһим 7 ЭШ

    Бик тәмле итеп каймаклы соуста тел әзерләү ЫСУЛЫ

    Бик тәмле итеп каймаклы соуста тел әзерләү ЫСУЛЫ

    Помидор депрессиядән коткара, яшьлек һәм матурлыкны сакларга да ярдәм итә

    Помидор депрессиядән коткара, яшьлек һәм матурлыкны сакларга да ярдәм итә

    82 яшьлек Илсур Гайфуллин: «Гөлләрне кар суы сибеп үстерәм»

    82 яшьлек Илсур Гайфуллин: «Гөлләрне кар суы сибеп үстерәм»

    Табиб Ленар Кашапов: «Гипертониядән интеккән кешеләрдә коронавирустан соң өзлегүләр ешрак күзәтелә»

    Табиб Ленар Кашапов: «Гипертониядән интеккән кешеләрдә коронавирустан соң өзлегүләр ешрак күзәтелә»

    Орлык суганын ничек сайларга?

    Орлык суганын ничек сайларга?

    Ни өчен китапларның, фильмнарның эчтәлеген онытабыз?  (Хәтерне ныгыту буенча киңәшләр)

    Ни өчен китапларның, фильмнарның эчтәлеген онытабыз?  (Хәтерне ныгыту буенча киңәшләр)

  • Документлар
    • Барысы
    • Мактаулы исемнәр
    • ТР законнары
    • ТР Президенты указлары

    ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТЫ УКАЗЫ 13.10.20

    Татарстан Республикасы Президенты указлары

    «Татарстан Республикасында Кеше хокуклары буенча вәкаләтле вәкил турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    «Җир асты байлыклары турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    Мактаулы исемнәр

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

  • Яңа сан
  • АРХИВ 2013-2019
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү
Табылмады
Бар результатлар
  • МӨҺИМ
    • Барысы
    • Авыл
    • Әдәбият
    • Дин
    • Җәмгыять
    • Икътисад
    • Интервью
    • Мәгариф
    • Мәдәният
    • Милләт
    • Сәясәт
    • Спорт
    • Хәвеф-хәтәр
    • Язмыш
    «Кайчагында әнигә бернәрсә дә аласым килми. Үзенең акчасы җитәрлек…»

    «Кайчагында әнигә бернәрсә дә аласым килми. Үзенең акчасы җитәрлек…»

    Тукай яшәгән авыллар бүген нинди хәлдә: «Исемдә калганнар» әсәренә штрихлар

    Тукай яшәгән авыллар бүген нинди хәлдә: «Исемдә калганнар» әсәренә штрихлар

    Йолдызнамә: 9 – 15 ноябрь

    Йолдызнамә | 19–25 апрель

    Габдерәхимнең элеккеге хезмәттәше: «Радиога эшкә керүемә Габдрәхим сәбәпче»

    Габдерәхимнең элеккеге хезмәттәше: «Радиога эшкә керүемә Габдрәхим сәбәпче»

    Рузилә Сафина Габдерәхим турында: «Бер үкенече калды – сәхнәгә чыга алмады»

    Рузилә Сафина Габдерәхим турында: «Бер үкенече калды – сәхнәгә чыга алмады»

    Танылган журналист Габдерәхим вафат

    Габдерәхим «ВТ»га биргән соңгы интервьюсында: «Мин бөтен кешедән гафу үтендем»

    Рәйсә әби: «85 ел гомерем тегеп үтте»

    Рәйсә әби: «85 ел гомерем тегеп үтте»

    Риман Гыйлемханов: «Үзенең исеме юктыр, шуңа күрә көнләшеп язадыр», – диючеләр дә табылыр

    Риман Гыйлемханов: Мине милли шовинизмда гаепләүчеләр дә булыр

    Пранк ясыйм дип, күз чыгару: «хайп» белән җаваплылык чиге кайда?

    Пранк ясыйм дип, күз чыгару: «хайп» белән җаваплылык чиге кайда?

    Данил Сәфәров: «Хезмәт хакың бары тик ашарга һәм көн күрергә генә китеп бара икән, эшеңне алыштырырга кирәк»

    Данил Сәфәров: «Хезмәт хакың бары тик ашарга һәм көн күрергә генә китеп бара икән, эшеңне алыштырырга кирәк»

    Яшьлек кенә аз. Казан хоккейчылары финал урынына ялга чыкты

    Яшьлек кенә аз. Казан хоккейчылары финал урынына ялга чыкты

    «Улымның тереләсенә ышанам»

    «Улымның тереләсенә ышанам»

  • Халыкчан
    • Барысы
    • Гаилә
    • Иман
    • Кайсыгызның кулы җылы?
    • Көт мине
    • Сәламәтлек
    • Серле сандык
    • Укучыларыбыз яза
    • Халык авазы
    • Һич онытасым юк
    Гемофилия анадан балага күчә, ирләр арасында ешрак очрый

    Гемофилия анадан балага күчә, ирләр арасында ешрак очрый

    Гази Заһитов турында: Рейхстагка менгәндә аркан, хәтта кадакка кадәр үзе белән алган була ул!

    Гази Заһитов турында: Рейхстагка менгәндә аркан, хәтта кадакка кадәр үзе белән алган була ул!

    Апрельнең икенче яртысында бакчадагы иң мөһим 7 ЭШ

    Апрельнең икенче яртысында бакчадагы иң мөһим 7 ЭШ

    Бик тәмле итеп каймаклы соуста тел әзерләү ЫСУЛЫ

    Бик тәмле итеп каймаклы соуста тел әзерләү ЫСУЛЫ

    Помидор депрессиядән коткара, яшьлек һәм матурлыкны сакларга да ярдәм итә

    Помидор депрессиядән коткара, яшьлек һәм матурлыкны сакларга да ярдәм итә

    82 яшьлек Илсур Гайфуллин: «Гөлләрне кар суы сибеп үстерәм»

    82 яшьлек Илсур Гайфуллин: «Гөлләрне кар суы сибеп үстерәм»

    Табиб Ленар Кашапов: «Гипертониядән интеккән кешеләрдә коронавирустан соң өзлегүләр ешрак күзәтелә»

    Табиб Ленар Кашапов: «Гипертониядән интеккән кешеләрдә коронавирустан соң өзлегүләр ешрак күзәтелә»

    Орлык суганын ничек сайларга?

    Орлык суганын ничек сайларга?

    Ни өчен китапларның, фильмнарның эчтәлеген онытабыз?  (Хәтерне ныгыту буенча киңәшләр)

    Ни өчен китапларның, фильмнарның эчтәлеген онытабыз?  (Хәтерне ныгыту буенча киңәшләр)

  • Документлар
    • Барысы
    • Мактаулы исемнәр
    • ТР законнары
    • ТР Президенты указлары

    ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТЫ УКАЗЫ 13.10.20

    Татарстан Республикасы Президенты указлары

    «Татарстан Республикасында Кеше хокуклары буенча вәкаләтле вәкил турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    «Җир асты байлыклары турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    Мактаулы исемнәр

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

  • Яңа сан
  • АРХИВ 2013-2019
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү
Табылмады
Бар результатлар
Ватаным Татарстан
Табылмады
Бар результатлар
Баш бит МӨҺИМ Җәмгыять

Равил Мингалиев: «Космоска без бик кирәк»

- ieditor
06.04.2021
- Җәмгыять
0
Равил Мингалиев: «Космоска без бик кирәк»
0
Карулар
Share on FacebookShare on Twitter

Гәпләшә башласаң, 59 ел гомерен «Элекон» заводына биргән, гади өйрәнчектән башкарма директор вазыйфасына җиткән Равил Касыймовичның сүз сөреше гел галәмгә әйләнеп кайта. «Космоска очар алдыннан космонавтларның барысы да диярлек безнең заводка килде. Чөнки аларның һәрберсенә, үзе оча торган корабльнең төп детальләрен җитештерүче предприятие эшчәнлеген үз күзләре белән күреп кайтырга, дигән боерык бар иде», – дип горурланып та ала.

Әлбәттә инде, завод «яшерен» статусында булгач, мондый хәбәрләр дөньяга әллә ни чыга алмаган. Завод музеена экспонатлар гына тупларга тырышканнар. Шуңа күрә дә, «Элекон»ның космоска ни катнашы бар дип сораучылар, мөгаен, күп булыр. Тарихы 1939 елга барып тоташа бу заводның. Әле ул вакытта Казансу елгасының ул як ярында буш җирләр генә җәйрәп ята. Җылылык системасын урнаштыру өчен гап-гади батареялар кирәк була. Шуларны җитештерү өчен бәләкәй генә цех әмәлләп куялар. Киләчәктә бөтен дөньяга таныласы заводның башлангычы әнә шундый була.

Гагарин өчен
«Элекон» Гагаринның галәмгә очуына турыдан-туры катнаша. Заводка беренче космонавт очарга тиеш булган «Восток-1» космик корабленә урнаштыру өчен ерактан торып идарә ителә һәм көйләнә торган телеметрик система җитештерү буенча махсус задание бирелә. Бу бик тә катлаулы һәм югары сыйфатлы прибор космонавтның йөрәк тибеше, сулыш алуы, кан басымы, үз-үзен тотышы, аның хәрәкәтләре турындагы мәгълүматларны команда пунктына тапшырып торырга тиеш була. Дәүләт заданиесе уңышлы үтәлә. Юрий Гагаринның галәм киңлегеннән: «Барысы да тәртиптә», – дип хәбәр итүе заводта эшләүчеләр, шул исәптән Равил Мингалиев йөрәгенә дә сары май булып ята. Шулай булмыйни! Күпме җаваплылык төшкәнен алар үзләре генә аңлый бит ул чакта.

Танылу
Алтмышынчы елларда «Элекон» заводы космик һәи авиация техникасы, диңгез флоты кораблары өчен катлаулы электр тоташтыргычлары җитештерә башлый. «Союз», «Протон», «Зенит», «Тополь-М» ракеталары, «Восток», «Восход», «Союз», «Космос» һәм башка Җир иярченнәре космик кораблары, «Салют», «Мир» орбита станцияләре, «Луна», «Марс», «Венера» кебек планетаара станцияләр өчен бик тә четерекле һәм катлаулы дип саналган детальләр, җиһазлар, радиокомпонентлар заводның данын бөтен дөньяга таныта. Бу приборлар Польша, Һиндстан, Болгария, Бразилия, Сингапур һәм башка илләрдә оештырылган күргәзмәләрдә югары бәя ала.
Равил Касыймович ул чакларны бүгенгедәй хәтерли.
– Мин заводка эшкә урнашкан елны космик автомат станцияне җир тирәли орбитага чыгардылар. Галәмгә очу белән элемтәбез барлыгы сер итеп сакланса да, заводның исеменнән чыгып («Электрик контактлар»), бездә штепсельләр, контактлар җитештерелүен шул өлкәдә кайнаган кешеләр, әлбәттә, белә иде. Инде хәзер бик күпләргә мәгълүмдер: галәм киңлекләрендә ике кораб менә шул без җитештергән штепсельләр, розеткалар ярдәмендә тоташа. Гомумән, галәмгә очучы кораблар электроник җиһазлар, җайланмалар белән шыплап тутырылган. Аларның күбесен безнең заводта ясадылар. Бу эшне әле дә дәвам итәләр. Аларны космик кораблардан тыш ракеталарга, самолетларга, су асты көймәләренә һәм танкларга да куялар.
Мондый катлаулы эшләр гел җайлы гына бармый, әлбәттә. Шуларның берсе Равил абыйның күңелендә бигрәк тә уелып кала.
– Бервакыт безгә Леонид Брежневның әмерен җиткерделәр. «Буран» дип аталган космик корабльгә эсселеккә үтә дә чыдам һәм дымга да бирешми торган штепсель-аергычлар ясарга кирәк. Ул вакытта мин генераль директорның җитештерү эшләре буенча урынбасары булып эшлим. Өйгә кайтуны да оныттык. Көне-төне заводта яттык. Тик, ничек кенә тырышсак та, дәүләт заказын вакытында үти алмадык. Шулвакыт бик күпләрне эш урыннарыннан кудылар, мин шелтә белән генә котылып калдым. Эшне барыбыр җиренә җиткердек анысы. Нәтиҗәдә «Буран» тәгаенләнгән көннән ике айга соңрак очты. Бу вакыйга көенечләр белән генә түгел, сөенечләр белән дә истә калды. Җайланмалар әзерләнеп беткәч, коллективта бик күпләрне бүләкләделәр. Минем үземә дә «Почет билгесе» ордены тапшырдылар.
Бүләкләр дигәннән, Равил Мингалиевның эше югары бәяләнә. Ул – Россиянең атказанган машина төзүчесе, техник фәннәр кандидаты. Медальләрен, махсус билгеләрен санап бетерерлек түгел. Аның өчен космос өлкәсенә багышланганнары бигрәк тә кадерле. Заводта 59 ел хезмәт итеп эштән киткәндә дә аңа Россия Космонавтика Федерациясе «Космик техниканың атказанган конструкторы» дигән исем белән медаль тапшыра. Бу гаҗәп тә түгел. Равил абый, чыннан да, соңгы эш көненә кадәр космостан «аерылмый». 2003 елда Россия Оборона министрлыгы цилиндрлы тоташтыргычлар эшләп чыгару буенча «Элекон» заводын база предприятиесе итеп билгели. Ә барлык эшләрне дә контрольдә тоту бурычы предприятиенең башкарма директоры Равил Мингалиевка йөкләнә. Бу бурычны ул җиренә җиткереп үти.

Тугрылык
Равил кечкенәдән очучы, хәтта вакыт-вакыт космонавт булырга хыяллана. Теләге тормышка ашып бетмәсә дә, гомере буена галәмгә бәйле эшчәнлек алып баруын, җиһангирлар белән аралашып яшәвен ул бәхеткә тиңли. Әтисе сугышта ятып калган авыл егетенең әллә ни мөмкинлекләре булмый шул. Мәктәпне тәмамлап, һөнәри-техник училищеда слесарь-радиоҗыючы һөнәре алгач, ул бу заводка юллама белән килә. Аэроклубка йөри, очучы таныклыгы ала. Авиация институтының кичке бүлегенә укырга керә. Буш вакытларында спорт белән шөгыльләнә. Һаман хыяллана әле. Әмма аның өчен аэродромны да, космодромны да «Элекон» заводы алыштыра. Армия сафларында хезмәт итеп кайтканнан соң, цех начальнигы урынбасары итеп куялар. Аннан шул ук цехның җитәкчесе булып эшли. Заманында комсорг булып эшләүнең дә файдасы тия, күрәсең: берләшмәнең партком секретаре итеп сайлыйлар. Бер елдан инде ул – җитештерү буенча генераль директор урынбасары. Берара иң катлаулы участок – генераль директорның кадрлар сәясәте һәм җәмәгатьчелек белән элемтә буенча урынбасары булып эшләп ала да, 2003 елдан – «Элекон» заводы ачык акционерлык җәмгыяте»нең башкарма директоры вазыйфасын үти башлый. Шуннан лаеклы ялга китә Равил Касыймович. Инде тугызынчы дистәне башлаган ветеран һаман да завод тормышы белән яши әле. Ни дисәң дә, гомере шушында үткән бит. Аны бәйрәмнәргә генә түгел, төрле җыелышларга да бик теләп чакыралар, киңәш-табыш коралар. Шулай да Космонавтлар көнен аеруча зур бер дулкынлану белән көтеп ала Равил абый. Җиһангирлар белән төшкән фоторәсемнәрне тагын бер кат күздән кичерә, уйларга бирелә. Ничек кенә булмасын, Галәмгә очкан һәр корабта аның өлеше бар бит!

Фәния Әхмәтҗанова


Тэглар Космонавт көнекосмосФәния Әхмәтҗанова
ShareTweetShare

Добавить комментарий Отменить ответ

Ваш адрес email не будет опубликован.

ХӘБӘРЛӘР

Константин Хабенский «Без Тукайны укыйбыз» флешмобына кушылды

15:17

Яшел Үзәндә бер ир-ат подвалга егылып төшкән

11:12

Белгеч сезонлы аллергиядән саклану ысулларын аңлатты

10:03

Тукай бәйрәмендә үткәреләчәк чараларының программасы билгеле

09:10

Казан янында агач йорт янган

16:31

Рөстәм Миңнеханов янгыннар һәм язгы ташуга бәйле ситуацияне контрольдә тотарга кушты

14:43

Танылган журналист Габдерәхим вафат

13:15

Танылган җырчыга карата наркотиклар пропагандалауга бәйле эш кузгаттылар

13:07

Путин 2020 елда 10 млн сумга якын акча эшләгән

13:02

Күп балалы гаиләләр өчен җәйге поездларга ташлама бирәчәкләр

12:57

Татарстанда 197 мең кеше коронавирустан вакцинация узган

12:49

Татарстан егете колорадо коңгызын җыю җайланмасы ясаган

10:44
Күбрәк

ПОПУЛЯР

Халык синоптигы: «Бик чишенеп бетмәгез, әле сыерчык бураннары булмады»

16.04.2021

Зираттан чардуган урлаганнар: «Дөньяда мондый эш булмас, дип әйтерлек түгел икән»

15.04.2021

Аксубай фаҗигасе: «Кызларының кычкырганын, үксеп елаганын ишеттем»

15.04.2021

Табиб Ленар Кашапов: «Гипертониядән интеккән кешеләрдә коронавирустан соң өзлегүләр ешрак күзәтелә»

15.04.2021

Салават Фәтхетдинов: «Инстаграм аша дөнья бутап, шуннан тәм табып яшәүчеләр бар. Андыйларны кызганам мин» 

15.04.2021

 

СОҢГЫ ФИКЕРЛӘР

  • 13 Апр 2021 - 15:27 ЗуайраУраза вакытында Кан бирергэ туры килэ,ярыймыУраза турында 9 сорауга ҖАВАП
  • 11 Апр 2021 - 07:40 АнонимБәрле елгасы. Берлин түгелТатарстанда бер тәүлек эчендә 79 йорт яны участогын судан чистартканнар
  • 10 Апр 2021 - 19:15 АнонимУРЫНЫ ЖЭННЭТТЭ БУЛСЫН ,Бик яратып укыем анын ижатын ,Роберт Миңнуллинның кызы: «Әтинең сезгә дигән соңгы бүләге итеп кабул итегез!»
  • 10 Апр 2021 - 19:02 АнонимБигрэк кыэганыч бичаракай, ЧЫННАНДА нигэ эзлэп алмаган икэн куп еллар уткэн бит,Мона ошаган чын барлыклар бик куп языла дуслар ЯСМИНЭ,БЕЗНЕН…«Мин сине табармын, Илдус!»
  • 9 Апр 2021 - 22:39 АнонимСэлэмэтлэн Дэниф!!!🤲🤲🤲🙏🙏🙏Дәниф Шәрәфетдинов: «Кешегә авырлык китерүне дә җенем сөйми, ләкин бу соңгы чик иде»

СОРАШТЫРУ

Коронавирустан прививка ясатасызмы?

Нәтиҗәләр

Загрузка ... Загрузка ...

© 2019 Copyright © Все права защищены

  • Газета турында
  • Редакция
  • Элемтә
  • Реклама
  • Язылу

«Ватаным Татарстан» газетасы һәм сайты язмаларын, фото, видеоларны күчереп бастырган очракта редакциядән рөхсәт алу мәҗбүри

☎ 222-09-70  ✉ info@vatantat.ru


Табылмады
Бар результатлар
  • МӨҺИМ
  • Халыкчан
  • Документлар
  • Яңа сан
  • АРХИВ 2013-2019
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү

© 2019 Copyright © Все права защищены

Безгә кушыл!