• МӨҺИМ
  • Халыкчан
  • Документлар
  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү
Ватаным Татарстан
  • МӨҺИМ
    • Барысы
    • Авыл
    • Әдәбият
    • Дин
    • Җәмгыять
    • Икътисад
    • Интервью
    • Мәгариф
    • Мәдәният
    • Милләт
    • Сәясәт
    • Спорт
    • Хәвеф-хәтәр
    • Язмыш
    Кадерсез литрлар. Сигез районда сөт бәяләре кинәт төшкән

    Кадерсез литрлар. Сигез районда сөт бәяләре кинәт төшкән

    Холыксыз җәй. Давыл, яшен, янгын, су корбаннары

    Холыксыз җәй. Давыл, яшен, янгын, су корбаннары

    Мөселман кешесе ничек ял итәргә тиеш?

    Мөселман кешесе ничек ял итәргә тиеш?

    Көзне бүгеннән кайгыртасы. Битлекне салсак та, тынычланырга иртәрәк

    Көзне бүгеннән кайгыртасы. Битлекне салсак та, тынычланырга иртәрәк

    «Баланың гомерен саклап калу өчен барысын да эшләргә тырыштым»

    «Баланың гомерен саклап калу өчен барысын да эшләргә тырыштым»

    «Баш очымда үз кояшым булсын»

    «Баш очымда үз кояшым булсын»

    Канализация коесында газ белән агуланып үлгән Ришат Галиев турында: «Хатынын, балаларын юатыр сүзләр табып булмый»

    Канализация коесында газ белән агуланып үлгән Ришат Галиев турында: «Хатынын, балаларын юатыр сүзләр табып булмый»

    «Халык дошманы» кызы булгач, каршы сүз әйтә алмаган»

    «Халык дошманы» кызы булгач, каршы сүз әйтә алмаган»

    Тамак кысып, алга китеп буламы?

    Тамак кысып, алга китеп буламы?

    Рүзәл Зыятдинов: «Яшьләрнең гармунга битараф булмаулары сөендерә»

    Рүзәл Зыятдинов: «Яшьләрнең гармунга битараф булмаулары сөендерә»

     Тайбэйны ник комсыз калдыралар?

     Тайбэйны ник комсыз калдыралар?

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

  • Халыкчан
    • Барысы
    • Гаилә
    • Иман
    • Кайсыгызның кулы җылы?
    • Көт мине
    • Сәламәтлек
    • Серле сандык
    • Укучыларыбыз яза
    • Халык авазы
    • Һич онытасым юк
    Карбызлы салат ясау ЫСУЛЫ

    Карбызлы салат ясау ЫСУЛЫ

    Магнит давылларына ничек бирешмәскә?

    Магнит давылларына ничек бирешмәскә?

    Кишер яфрагы белән помидор маринадлау ЫСУЛЫ

    Кишер яфрагы белән помидор маринадлау ЫСУЛЫ

    Кыяр кан басымын җайга сала, бөердәге вак ташлардан котылырга ярдәм итә

    Кыяр кан басымын җайга сала, бөердәге вак ташлардан котылырга ярдәм итә

    Витаминлы «бомба» ясау ЫСУЛЫ

    Витаминлы «бомба» ясау ЫСУЛЫ

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

    Сакланганны саклар: коронавирус йоктыручылар һәм үлүчеләр саны арта

    Сакланганны саклар: коронавирус йоктыручылар һәм үлүчеләр саны арта

    «Мичкә кыяры» әзерләү ЫСУЛЫ

    «Мичкә кыяры» әзерләү ЫСУЛЫ

    «Кубань» салаты РЕЦЕПТЫ

    «Кубань» салаты РЕЦЕПТЫ

  • Документлар
    • Барысы
    • Мактаулы исемнәр
    • ТР Дәүләт Советы карарлары
    • ТР законнары
    • ТР Президенты указлары
    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТЫ УКАЗЫ 13.10.20

    Татарстан Республикасы Президенты указлары

    «Татарстан Республикасында Кеше хокуклары буенча вәкаләтле вәкил турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    «Җир асты байлыклары турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    Мактаулы исемнәр

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү

VkontakteFollow on VkontakteYouTubeFollow on YouTubeRSSFollow on RSS
Табылмады
Бар результатлар
  • МӨҺИМ
    • Барысы
    • Авыл
    • Әдәбият
    • Дин
    • Җәмгыять
    • Икътисад
    • Интервью
    • Мәгариф
    • Мәдәният
    • Милләт
    • Сәясәт
    • Спорт
    • Хәвеф-хәтәр
    • Язмыш
    Кадерсез литрлар. Сигез районда сөт бәяләре кинәт төшкән

    Кадерсез литрлар. Сигез районда сөт бәяләре кинәт төшкән

    Холыксыз җәй. Давыл, яшен, янгын, су корбаннары

    Холыксыз җәй. Давыл, яшен, янгын, су корбаннары

    Мөселман кешесе ничек ял итәргә тиеш?

    Мөселман кешесе ничек ял итәргә тиеш?

    Көзне бүгеннән кайгыртасы. Битлекне салсак та, тынычланырга иртәрәк

    Көзне бүгеннән кайгыртасы. Битлекне салсак та, тынычланырга иртәрәк

    «Баланың гомерен саклап калу өчен барысын да эшләргә тырыштым»

    «Баланың гомерен саклап калу өчен барысын да эшләргә тырыштым»

    «Баш очымда үз кояшым булсын»

    «Баш очымда үз кояшым булсын»

    Канализация коесында газ белән агуланып үлгән Ришат Галиев турында: «Хатынын, балаларын юатыр сүзләр табып булмый»

    Канализация коесында газ белән агуланып үлгән Ришат Галиев турында: «Хатынын, балаларын юатыр сүзләр табып булмый»

    «Халык дошманы» кызы булгач, каршы сүз әйтә алмаган»

    «Халык дошманы» кызы булгач, каршы сүз әйтә алмаган»

    Тамак кысып, алга китеп буламы?

    Тамак кысып, алга китеп буламы?

    Рүзәл Зыятдинов: «Яшьләрнең гармунга битараф булмаулары сөендерә»

    Рүзәл Зыятдинов: «Яшьләрнең гармунга битараф булмаулары сөендерә»

     Тайбэйны ник комсыз калдыралар?

     Тайбэйны ник комсыз калдыралар?

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

  • Халыкчан
    • Барысы
    • Гаилә
    • Иман
    • Кайсыгызның кулы җылы?
    • Көт мине
    • Сәламәтлек
    • Серле сандык
    • Укучыларыбыз яза
    • Халык авазы
    • Һич онытасым юк
    Карбызлы салат ясау ЫСУЛЫ

    Карбызлы салат ясау ЫСУЛЫ

    Магнит давылларына ничек бирешмәскә?

    Магнит давылларына ничек бирешмәскә?

    Кишер яфрагы белән помидор маринадлау ЫСУЛЫ

    Кишер яфрагы белән помидор маринадлау ЫСУЛЫ

    Кыяр кан басымын җайга сала, бөердәге вак ташлардан котылырга ярдәм итә

    Кыяр кан басымын җайга сала, бөердәге вак ташлардан котылырга ярдәм итә

    Витаминлы «бомба» ясау ЫСУЛЫ

    Витаминлы «бомба» ясау ЫСУЛЫ

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

    Дин һәм милләт: юл уртак, сукмак берме?

    Сакланганны саклар: коронавирус йоктыручылар һәм үлүчеләр саны арта

    Сакланганны саклар: коронавирус йоктыручылар һәм үлүчеләр саны арта

    «Мичкә кыяры» әзерләү ЫСУЛЫ

    «Мичкә кыяры» әзерләү ЫСУЛЫ

    «Кубань» салаты РЕЦЕПТЫ

    «Кубань» салаты РЕЦЕПТЫ

  • Документлар
    • Барысы
    • Мактаулы исемнәр
    • ТР Дәүләт Советы карарлары
    • ТР законнары
    • ТР Президенты указлары
    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТЫ УКАЗЫ 13.10.20

    Татарстан Республикасы Президенты указлары

    «Татарстан Республикасында Кеше хокуклары буенча вәкаләтле вәкил турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    «Җир асты байлыклары турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    Мактаулы исемнәр

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү
Табылмады
Бар результатлар
Ватаным Татарстан
Табылмады
Бар результатлар
Баш бит МӨҺИМ Җәмгыять

Нигә бәхетсез бәхетлеләр саны арта?

- ieditor
13.01.2022
- Җәмгыять, Төп
0
Нигә бәхетсез бәхетлеләр саны арта?

Фото: Илдар Мөхәммәтҗанов

0
Карулар
Share on Twitter

Хәзер сыерларның сөтен арттыру өчен, виртуаль дөнья күзлекләре (VR-күзлекләр) куллана башлаганнар икән. Бер төрек фермеры үз сыерларына шундый күзлекләр кидертеп, сөт савуны 22 процентка арттырган. Абзарда коры печән утлаучы сыерлар, VR-күзлек кигәч, үзләрен мул һәм сусыл үләнле болында йөрибез дип күрә һәм сөт арта. The Science Times журналы бу уңайдан виртуаль дөньяда сыерлар үзләрен бәхетле тоялар, стресс кими һәм шул сәбәпле сөт күбәя дигән фараз әйтә.

Юк, минем бу язмам авыл хуҗалыгы җитештерүчәнлеген арттыру турында түгел әле. Мин яңадан инде әллә ничәнче тапкыр бәхет турында сөйләшергә телим. Бәхетнең – хис, әмма аның безнең тәндәге гормоннар белән бәйле булуы турында галимнәргә инде күптән мәгълүм. Берничә «бәхет гармоны» бар, организмда шулар бүленеп чыга икән, адәм баласы ләззәт кичерә. Менә шул ләззәтне без бәхет дип атарга күнеккәнбез. Аңлашыла инде: ләззәт даими була алмый. Әйтик, кулны ишек ярыгына кыстырсак, татлы хисләр кичерү мөмкин түгел, әмма ул очракта да сызлауны уңай якка файдаланырга була. Калифорния университетының Лоретта Грациано Бройнинг  исемле атказанган профессоры бар. Ул «Ничек итеп баш миен серотонин, дофамин, эндорфин һәм окситоцин эшләргә өйрәтергә» дигән китап язган. Китапның исеменнән күренгәнчә, бәхет гармоннары бүленеп чыгу безнең баш миебезгә, төгәлрәк итеп әйтсәк, уйларыбызга бәйле.

Мин бу соңгы сүзләрне ассызыклар идем. Бәхет акчага, матди байлыкларга, чибәр хатынга, корыч кебек нык сәламәтлеккә, кайсы материкта яшәүгә, кайда эшләүгә түгел, синең боларга мөнәсәбәтеңә бәйле. Бер үк күләмдәге матди байлыклар белән кеше үзен чиксез бәхетле тоя ала, гадәттән тыш бәхетсез дә була ала. Бер үк хатын белән бәхет дөньясында йөзәргә мөмкин, аерылышу дәрәҗәсенә барып җиткән бәхетсез дә була аласың. ДЦП белән туган улын 27–28 яшьләргә кадәр тәрбияләгән танышым бар минем. Социаль челтәрләрдә улы белән төшкән фотоларын куя, баласын ничек яратуын сүзләр белән белдерә, аның гариплеге ана өчен һич кенә дә кыенсыну, үкенеч, аяныч хисләре тудырмый, улын сөюе белән үзен чиксез бәхетле итеп тоя иде. Инде улы үлде аның, ана ул югалтуны аяныч бер хәл итеп кабул итте. Сау-сәламәт балаларыннан зарланучы күпме әти-әни барлыгын исәпкә алсак, бәхет һәм бәхетсезлек тойгыларының полюслары бик шартлы рәвештә генә урнашуын аңлар идек.

Кыскасы, безнең күзләребез дөньяны ничек итеп күрә, бәхетебез шуңа бәйле. Күңел күзенә тәкәбберлек дигән виртуаль күзлек кидертеп куйсак, безнең тормыш тоташ оттырыштан торачак: байлык, сәламәтлек, балалар һәм матди дөньяның башка кыйммәтләре ягыннан котылгысыз рәвештә безне узучылар күп булачак һәм артта калу тойгысы безне гаҗәеп дәрәҗәдә бәхетсез итәчәк. Кеше нәфесе гадәттә үзен дөньядагы иң өстен кеше үк дип бәяләми, шуңа күрә «йолдыз»лар, «Форбс» исемлегендәге миллиардерларда эше юк аның, үз даирәсендәгеләрдән өстен чыгу, шулар белән ярышуны гадәт итә. Хезмәттәшләр, күршеләр, туганнар ярышы; буллинг һәм мобинг дип аталган балалар-олылар коллективларындагы рәхимсез үч алу, түбәнгә төшерергә тырышулар, туганлык җепләренең өзелүе – тәкәбберлек китергән бәхетсезлекләрнең кыска исемлеге менә шулар. «Яхшы төшке аштан соң теләсә кемне, хәтта туганнарыңны да гафу итәргә була», – дип кем әйткән әле? Кем әйтсә дә әйткән, әмма иң якын кешеләреңнән көнләшү, алардан өстен чыгарга тырышу, үч алу – кызганыч, бу дөньяда бик киң таралган күренеш.

1978 елда Иллинойс психологлары бер тикшеренү үткәргәннәр: өч төркем кешеләрне күзәткәннәр. Беренче төркемдә – лотереяга миллион доллар отучылар, икенчесендә – куркыныч авариягә эләгеп, тулысынча яисә өлешчә параличланган кешеләр тупланган, өченче төркем очраклы кешеләрдән җыелган. Кара акыл боларның кайсын бәхетле дип санаячак инде? Әлбәттә, танышлары көтмәгәндә миллионга ия булучылардан көнләшәчәк. Әмма дә ләкин Иллинойс психологлары тикшеренүе гаҗәп нәтиҗәләргә китергән. Беренчедән, лотерея ярдәмендә миллионер булучылар өченче төркемдәгеләрдән үзләрен аз гына да бәхетлерәк тоймаган. Көндәлек тормышта алардан гына түгел, хәтта авария корбаннарыннан да азрак ләззәт алып яшәгәннәр. Ә параличланып урын өстендә утыручыларның киләчәккә өметләре миллионерларныкыннан зуррак булып чыккан.

Тәкәбберләнеп, танышларыңны байлык ягыннан узарга теләгәндә, менә бу нәтиҗәләрне, һичшиксез, истә тотарга кирәк: беренчелек таҗы сине бәхетле итмәячәк. Көнчелек утында яну, ярсып, башкаларны түбәнсетергә, үзеңнең өстенлегеңне расларга тырышулар сиңа стресстан һәм бер бәйләм чирләрдән башка берни дә бирмәячәк. Бүгенге җәмгыятьнең бөтен бәласе дә үзеңне бүтәннәр белән чагыштырып, аларны узарга тырышуда. Менә шул тырышлык туры һәм күчерелмә мәгънәсендә арттан пычак кадауларга китерә. «Ватаным Татарстан»да күптән түгел генә әти малын бүлешә алмыйча, берсе икенчесен үтергән бертуганнар турында язма чыккан иде. Туганнарның бугазлашуына фәкыйрьлек түгел (икесе дә мул тормышлы кешеләр аларның), өстен чыгарга тырышу китергән. Бәхет дип әйтеп буламы инде менә моны?

Адәм баласы кайчак бүтәннәрне уза алмаса, узучыларга аяк чалып өстенлеккә ирешмәкче була: премиягә тәкъдим ителгән танышы өстеннән донос язып, кабинеттан кабинетка чабу, җәнҗал кубару аз күзәтелә торган күренешләрме? Кара көнчелек белән янучылар бу чакта бәхетле булалармы? Юк, аларның тәнендә бер миллиграмм да бәхет гармоны таба алмыйсың, стресс  гармоннары гына хакимилек итә.

Әгәр дә адәм балалары бәхетнең өстенлектә һәм байлыкта түгел, ә тыйнаклыкта һәм үзеңне түбәнчелек белән тотуда икәнен белсә, тыйнаклыкта ярышырлар иде. Булган шундый кешеләр: алар бәхетне матди байлыкта һәм лидерлыкта түгел, ә булганга шөкер итеп тыйнак яшәүдә күргәннәр. Ахырзаман илчесенең атаклы сәхабәләре кулларына дөнья байлыгы керсә сөенмәгәннәр, аны югалтсалар көенмәгәннәр. Кешенең матди байлыкларга дөрес карашының төп критерие менә шул. Шундый караш тәрбияли алмасак, без үзебезне һәрвакыт бәхетсез итеп тоячакбыз.

Бәхет күплектә түгел, азлыкта. Азлыкның җитүе һәм хәтта ләззәт тә бирүен ризык мисалында сынап карарга була. Сирәк һәм аз ашыйсың икән, гел татлы ризык кына ашыйсың, хәтта ризыгың каткан ипи сыныгы булса да, ул сиңа зур ләззәт бирә. «Ашка иң яхшы тәмләткеч – ачлык», – дип Сократ тиктомалдан гына әйтмәгән. Акчаны аз тотып, баерга өйрәткән Бенджамин Франклин: «Озак һәм бәхетле яшисең килсә, төшке аш вакытын кыскарт», – дигән. Менә бит, күрәсезме, бәхетнең чын асылын аңлаган кеше булган ул. «Өстәл яныннан ач килеш китсәгез, сез туйдыгыз, туйганчы ашасагыз, артыгын ашадыгыз, туйганнан соң да ашасагыз, агуландыгыз», – дигән Чехов. Менә бу сүзләр ризыкка гына түгел, башка дөнья ләззәтләренә дә кагыла, җитәр-җитмәс булганы бәхет тойгысы китерә, артыгы дөньяңны караңгылата. Аллаһ илчесенең биш нәрсә турында хәдисе бар. Биш нәрсәнең берсе – байлык. «Үзеңә Аллаһ биргәнгә риза бул һәм син кешеләрнең иң бае булырсың», – ди ул. Димәк, байлык ул – «Форбс» исемлегенә эләгәү түгел, ә булганга шөкер итү. Даими шөкер итсәсең икән, даими рәвештә бәхет гармоннары бүленеп торачак тәнеңдә, серотонин, дофамин, эндорфин һәм окситоцинга кытлык кичермәячәксең. Ә теге миллиардерлар һәм олигархлар бәхете ул – виртуаль бәхет кенә, күзгә алдавыч күзлек кию нәтиҗәсе.

                                      Рәшит Фәтхрахманов


Тэглар Рәшит Фәтхрахманов
TweetShare

Добавить комментарий Отменить ответ

Ваш адрес email не будет опубликован.

ХӘБӘРЛӘР

Татарстанда хастаханәдән югалган ир-атны эзлиләр

07:51

Татарстанда мошенниклар өч пенсионерны алдаган

17:15

Татарстанда беренче яртыеллыкта сатылган хәмер күләме 6 процентка арткан

16:59

Татарстанда яңа оешма – Дәүләт юридик бюросы эшли башлаячак

16:01

Рөстәм Миңнеханов Апас районы игенчеләре белән очрашты

14:57

Ялгышлык белән бирелгән “артык” хезмәт хакын кире кайтармаска да мөмкин булуын аңлатканнар

14:01

Бер хатын-кыз җиде яшьлек улын 300 мең сумга саткан

13:26

Татарстан “Туризм” илкүләм проекты буенча субсидия алырга мөмкин

13:19

Казанда Зур Чуйково күленнән ир-ат мәетен тапканнар

11:34

Дәүләт Думасында хезмәткә түләүнең минималь күләмен 30 мең сумга җиткерергә тәкъдим иткәннәр

10:42

Элвин Грей сәхнәдән китә: «Кайвакыт мин әйткән сүзләр аркасында борчылырга туры килгән өчен гафу үтенәм»

10:31

Татарстан кырларыннан җыеп алынган уңыш күләме 1,3 миллион тоннадан артып китте

10:21
Күбрәк

ПОПУЛЯР

Алмаз Мирзаянов: «Ике көн алдан нәселебезгә кайгы килде. Бәйрәмне күчерсәк, абыебыз риза булмас, диделәр»

09.08.2022

Нияз Газизуллин: «Бездә сыерлар үзләре теләгәнчә яши. Шунлыктан сөтләре дә күп, ә савуын роботлар сава»

08.08.2022

3 гектар җирдә җиләк үстерүче Әхмәдиевләр: «8 сутыйдан башлаган идек»

28.07.2022

Янгын чыгып 4 кызы белән урамда калган Рәдиф Гыймадиев: «Нәрсә язган, шул булыр»

27.07.2022

Хәния Фәрхинең кызы Алсу: “Бу хакта 5 ел узгач кына сөйләргә булдым…”

27.07.2022

 


 

 

 

СОҢГЫ ФИКЕРЛӘР

  • 9 Авг 2022 - 11:07 Анонимконечно знают сами же и травят получается народ им не нужен по их мнению а потом когда все счезнут то…Коронавирусның яңа дулкыны кайчан булачагын әйткәннәр
  • 1 Авг 2022 - 04:49 ФИРДАУСТатары молодцы гожусь вами ,хотелось бы и в Башкирии гошер садакасын собирали ? Всем светлым силам МИРА ДОБРА И ЛЮБВИ…Татарстанда 28 сентябрьне Гошер көне итеп игълан иттелләр | Ничек катнашырга?
  • 1 Авг 2022 - 04:34 РазимаТелефоны белэн адресын жибэрегез элеӨшкерүче Резеда Исхакова: «Башта чит баланы, аннан үземнекем дәваладым»
  • 31 Июл 2022 - 10:12 АнонимАллаhы Тәгалә башка беркемгә дә андый чирләр күрсәтмәсен!Барыбыз да сау-сәламәт булыйк,Аллаh кушканнарын үтик,хәләл ризыклар гына ашыйк-эчик,хәрамнан үзебезне hәм якыннарыбызны саклыйк«Үлгән ирем белән каенанам алырга кайтканнар иде, ә мин өлгермәдем… »
  • 30 Июл 2022 - 21:15 АнонимАллахе тагэлэ ярдэменнэн ташламасын!!!!Дәниф Шәрәфетдинов: «Кешегә авырлык китерүне дә җенем сөйми, ләкин бу соңгы чик иде»

СОРАШТЫРУ

Бәрәңге утыртасызмы?

Нәтиҗәләр

Загрузка ... Загрузка ...

© 2019 Copyright © Все права защищены

  • Газета турында
  • Редакция
  • Элемтә
  • Реклама
  • Язылу

«Ватаным Татарстан» газетасы һәм сайты язмаларын, фото, видеоларны күчереп бастырган очракта редакциядән рөхсәт алу мәҗбүри

☎ 222-09-70  ✉ info@vatantat.ru


Табылмады
Бар результатлар
  • МӨҺИМ
  • Халыкчан
  • Документлар
  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү

© 2019 Copyright © Все права защищены

Безгә кушыл!