Иң яхшы күрше кем дип уйлыйсыз? Җитмеш төрле һөнәр иясе булган юан беләкле ир-ат та, аш бүлмәсендә беркайчан тозы бетмәгән хуҗабикә дә түгел, ә ялгыз бабай. “Левада” үзәге һәм Иҗтимагый фикер фонды үткәргән сораштыру барышында әнә шул ачыкланган. Ә иң начар күршеләрнең берсе – балалы гаилә.
Бүген тормышны интернеттан башка күз алдына да китереп булмый. Социаль төркемнәрсез бигрәк тә. Күрше-күләнгә кунакка йөрү дә бетте. Шәһәрдә генә түгел, хәтта авылда да үзара “ватсап” аша гына аралашалар хәзер. Без яшәгән йортта да шул ук хәл. Төркем бер дә тынып тормый: бер күршедә су беткән, икенчесендә кыяр үсентесе артык калган, өченчесенә бер генә сәгатькә дрель кирәк… Тик интернетта язышырга иң нык яратучылар – яшь әниләр. Берәрсендә ремонт башланса, бу хакта бөтен йорт белеп тора. Чөнки күршедә яшәүче яшь әни шунда ук төркемдә фатирның номерын күрсәтеп: “Көндез тавышланмагыз, бала йоклый алмый”, – дип язып куя. Аңа башкалар да кушыла һәм шуннан су буе язышып китәләр. Эштән соң арып-талып, өйгә кайтып кергән берәрсе: “Югары каттагы фатирда балаларның туп уйнаганы күрше бүлмәдәге кебек ишетелә, әйтегез, йөгермәсеннәр”, – дип сөрән салса, смс-хәбәрләр тагын да “кыза”. Полиция чакырту белән янауга кадәр барып җитәләр хәтта. Әнә шулай яшибез.
Хәер, мондый хәлләр бер бездә генә түгел икән. Ростов-Дон шәһәрендә, мәсәлән, күп катлы йортта яшәүчеләр, подъездның беренче катында бала арбасы куярга махсус мәйданчык ясаганнары өчен, яшь әниләрне судка биргәннәр. Мәхкәмә сабыйлар ягына баскан. Зур гаилә булып яшәүче күршеләр дә бар. Казан читендәге яңа торак комплексларының берсендә үзенчәлекле традиция бар: биредә күршеләр яңа күченеп килүчеләрне ипи-тоз белән каршы ала, ә Яңа елны, һәр катта бәйрәм өстәле корып, подъездда бәйрәм итәләр.
Социологлар да күршеләрнең хәлен белешкән. Тикшерү барышында ачыкланганча, россиялеләр фәкыйрь (55 процент), артык бай (44 процент) һәм кечкенә балалы (36 процент) гаиләләр белән янәшә яшәргә теләми. Ә иң яхшы күрше дип, пенсия яшендәге ялгыз яшәүче ир-атны атаганнар. Тик нишләтәсең, күршене сайлап булмый шул. Респондентларның 23 проценты әнә шул фикердә. Шуңа күрә тирә-юньдәгеләр белән уртак тел табып яшәргә тырышалар. Илдә яшәүчеләрнең 19 проценты, гомумән дә, күршеләрен белми. 17 проценты турыдан-туры: “Миңа беркем дә кирәкми”, – дигән. 11 проценты исә, күршеләр туганнан да якынрак, дип саный.
Яхшы күрше – ярты дуслык. Тикмәгә генә шулай димәгәннәр. Баксаң, күршеләр арасында низаг барыннан да бигрәк дивар артындагыларның артык нык тавышлануы аркасында (53 процент) килеп чыга икән. Күршеләр кечкенә балалар чыр-чу килгәнне, ремонт эшләрен һәм төнлә йокламаучыларны яратмый. Икенче урында – руль артындагыларның дорфалыгы (21 процент). Бу аңлашыла да. Бүген ишегалларында машина куярга түгел, җәяүлеләргә йөрергә дә урын юк. Шуңа күрә автомобиль йөртүче күршеләр арасында еш кына тавыш чыга, ди. Беренче өчлеккә эт яки мәче хуҗалары да эләккән (18 процент).
Күршеләр турында җәйге ялга киткәндә ешрак искә алалар икән. Респондентларның 52 проценты: “Үзебез өйдә булмаганда, гөлләрне күршеләр карый”, – дигән. Ешрак нинди ярдәм сорыйсыз, дигән сорауга бирелгән җаваплар арасында икенче урында – эт яки мәчене калдырып торырга үтенүчеләр (31 процент). Беренче өчлеккә яшь әниләр дә эләккән (28 процент). Шул ук вакытта илдә яшәүчеләрнең нибары өчтән бер өлеше генә күршесенә фатир ачкычын калдырырга риза.
- Алисә ЗАКАМСКАЯ, психолог:
– Бүген без дөнья куып арыйбыз. Шуңа күрә күрше-күләнгә түгел, гаиләгә дә вакыт аз кала. Мондый шартларда тирә-юньдәгеләр ачу гына китерә кебек. Күршеләрнең бер-берсе белән аралашырга теләмәве әнә шуннан килеп чыга да инде. Таныш кешеләр даирәсендә яшәү әйбәтрәк икәнен истән чыгарырга ярамый. Дус булмасагыз да, күршеләр белән яхшы мөнәсәбәт сакларга тырышырга кирәк.
Эльвира Вәлиева
Телеграмда безнең каналга кушылыгыз: https://t.me/vatantat