• МӨҺИМ
  • Халыкчан
  • Документлар
  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү
Ватаным Татарстан
  • МӨҺИМ
    • Барысы
    • Авыл
    • Әдәбият
    • Дин
    • Җәмгыять
    • Икътисад
    • Интервью
    • Мәгариф
    • Мәдәният
    • Милләт
    • Сәясәт
    • Спорт
    • Хәвеф-хәтәр
    • Язмыш
    Владимир Путин: «Без һәрвакыт эшебезне киләчәккә, бер адым алга карап корырга тиеш»

    Владимир Путин: «Без һәрвакыт эшебезне киләчәккә, бер адым алга карап корырга тиеш»

    Миләүшә Газизуллина: «Апаның уңышлары – минем өчен зур этәргеч»

    Миләүшә Газизуллина: «Апаның уңышлары – минем өчен зур этәргеч»

    Рөстәм Миңнеханов: «Безнең бурыч – эшмәкәрлеккә теләктәшлек күрсәтү»

    Рөстәм Миңнеханов: «Безнең бурыч – эшмәкәрлеккә теләктәшлек күрсәтү»

    “Чишмәдән су алырга мөмкин”: район хакимияте башлыгы эчә торган судан мәхрүм калган ветеранның хәлен белешкән

    “Чишмәдән су алырга мөмкин”: район хакимияте башлыгы эчә торган судан мәхрүм калган ветеранның хәлен белешкән

    «ВТ» язылучылары арасында тандыр уйната

    «ВТ» язылучылары арасында тандыр уйната

    Килен каенана белән каенатасына «әти-әни» дип әйтергә тиешме?

    Килен каенана белән каенатасына «әти-әни» дип әйтергә тиешме?

    Татарстанда җылылык һәм су белән тәэмин итү тармагында инвестиция программасы булдырылачак

    Татарстанда җылылык һәм су белән тәэмин итү тармагында инвестиция программасы булдырылачак

    10 ятимне тәрбиягә алган Венера Сабитова: «Гомерем буе «әнием дияргә тилмердем»

    10 ятимне тәрбиягә алган Венера Сабитова: «Гомерем буе «әнием дияргә тилмердем»

    Ирек Мотыйгуллин: «7 ел эшләп, бер генә чәчәгем дә әрәм булмады»

    Ирек Мотыйгуллин: «7 ел эшләп, бер генә чәчәгем дә әрәм булмады»

    20 елдан артык мәет юып йөрүче Фәнүзә Миңнегалиева: «Кешене җылы сүзем белән җылытырга тырышам…»

    20 елдан артык мәет юып йөрүче Фәнүзә Миңнегалиева: «Кешене җылы сүзем белән җылытырга тырышам…»

    Марат Кәбиров: «Мин бит авылга тынычлыкта язып кына ятарга дип кайткан идем…»

    Өч кыз әтисе Илдус Лотфуллин: «Балаларыма сүземне вакытын сайлап кына әйтәм»

    Марат Кәбиров: «Мин бит авылга тынычлыкта язып кына ятарга дип кайткан идем…»

    Марат Кәбиров: «Мин бит авылга тынычлыкта язып кына ятарга дип кайткан идем…»

  • Халыкчан
    • Барысы
    • Гаилә
    • Иман
    • Кайсыгызның кулы җылы?
    • Көт мине
    • Сәламәтлек
    • Серле сандык
    • Укучыларыбыз яза
    • Халык авазы
    • Һич онытасым юк
    Татарстанның сәламәтлек саклау министры маймыл чәчәге вирусы турында: «Татарларга тимәс!»

    Татарстанның сәламәтлек саклау министры маймыл чәчәге вирусы турында: «Татарларга тимәс!»

    Алма серкәсе буыннарны дәвалый, токсиннарны чыгара

    Алма серкәсе буыннарны дәвалый, токсиннарны чыгара

    24 яшендә 5 бала әнисенә әверелгән Айгөл: Мин ун бала дип хыяллана идем

    24 яшендә 5 бала әнисенә әверелгән Айгөл: Мин ун бала дип хыяллана идем

    Кардиолог Динара Садыйкова: Гипертония инсульт, инфаркт куркынычын арттыра

    Кардиолог Динара Садыйкова: Гипертония инсульт, инфаркт куркынычын арттыра

    «Язгы» йомырка калҗасы пешерү ЫСУЛЫ

    «Язгы» йомырка калҗасы пешерү ЫСУЛЫ

    Эч катуны кефир белән груша бетерә

    Эч катуны кефир белән груша бетерә

    Бакча җиләгенең яфрагы нигә кызара?

    Бакча җиләгенең яфрагы нигә кызара?

    Токмач «шулпасы»н түкмәгез

    Токмач «шулпасы»н түкмәгез

    «Балаларның «бисмилла» әйтә белүе дә ни тора!»

    «Балаларның «бисмилла» әйтә белүе дә ни тора!»

  • Документлар
    • Барысы
    • Мактаулы исемнәр
    • ТР Дәүләт Советы карарлары
    • ТР законнары
    • ТР Президенты указлары
    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТЫ УКАЗЫ 13.10.20

    Татарстан Республикасы Президенты указлары

    «Татарстан Республикасында Кеше хокуклары буенча вәкаләтле вәкил турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    «Җир асты байлыклары турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    Мактаулы исемнәр

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү

VkontakteFollow on VkontakteYouTubeFollow on YouTubeRSSFollow on RSS
Табылмады
Бар результатлар
  • МӨҺИМ
    • Барысы
    • Авыл
    • Әдәбият
    • Дин
    • Җәмгыять
    • Икътисад
    • Интервью
    • Мәгариф
    • Мәдәният
    • Милләт
    • Сәясәт
    • Спорт
    • Хәвеф-хәтәр
    • Язмыш
    Владимир Путин: «Без һәрвакыт эшебезне киләчәккә, бер адым алга карап корырга тиеш»

    Владимир Путин: «Без һәрвакыт эшебезне киләчәккә, бер адым алга карап корырга тиеш»

    Миләүшә Газизуллина: «Апаның уңышлары – минем өчен зур этәргеч»

    Миләүшә Газизуллина: «Апаның уңышлары – минем өчен зур этәргеч»

    Рөстәм Миңнеханов: «Безнең бурыч – эшмәкәрлеккә теләктәшлек күрсәтү»

    Рөстәм Миңнеханов: «Безнең бурыч – эшмәкәрлеккә теләктәшлек күрсәтү»

    “Чишмәдән су алырга мөмкин”: район хакимияте башлыгы эчә торган судан мәхрүм калган ветеранның хәлен белешкән

    “Чишмәдән су алырга мөмкин”: район хакимияте башлыгы эчә торган судан мәхрүм калган ветеранның хәлен белешкән

    «ВТ» язылучылары арасында тандыр уйната

    «ВТ» язылучылары арасында тандыр уйната

    Килен каенана белән каенатасына «әти-әни» дип әйтергә тиешме?

    Килен каенана белән каенатасына «әти-әни» дип әйтергә тиешме?

    Татарстанда җылылык һәм су белән тәэмин итү тармагында инвестиция программасы булдырылачак

    Татарстанда җылылык һәм су белән тәэмин итү тармагында инвестиция программасы булдырылачак

    10 ятимне тәрбиягә алган Венера Сабитова: «Гомерем буе «әнием дияргә тилмердем»

    10 ятимне тәрбиягә алган Венера Сабитова: «Гомерем буе «әнием дияргә тилмердем»

    Ирек Мотыйгуллин: «7 ел эшләп, бер генә чәчәгем дә әрәм булмады»

    Ирек Мотыйгуллин: «7 ел эшләп, бер генә чәчәгем дә әрәм булмады»

    20 елдан артык мәет юып йөрүче Фәнүзә Миңнегалиева: «Кешене җылы сүзем белән җылытырга тырышам…»

    20 елдан артык мәет юып йөрүче Фәнүзә Миңнегалиева: «Кешене җылы сүзем белән җылытырга тырышам…»

    Марат Кәбиров: «Мин бит авылга тынычлыкта язып кына ятарга дип кайткан идем…»

    Өч кыз әтисе Илдус Лотфуллин: «Балаларыма сүземне вакытын сайлап кына әйтәм»

    Марат Кәбиров: «Мин бит авылга тынычлыкта язып кына ятарга дип кайткан идем…»

    Марат Кәбиров: «Мин бит авылга тынычлыкта язып кына ятарга дип кайткан идем…»

  • Халыкчан
    • Барысы
    • Гаилә
    • Иман
    • Кайсыгызның кулы җылы?
    • Көт мине
    • Сәламәтлек
    • Серле сандык
    • Укучыларыбыз яза
    • Халык авазы
    • Һич онытасым юк
    Татарстанның сәламәтлек саклау министры маймыл чәчәге вирусы турында: «Татарларга тимәс!»

    Татарстанның сәламәтлек саклау министры маймыл чәчәге вирусы турында: «Татарларга тимәс!»

    Алма серкәсе буыннарны дәвалый, токсиннарны чыгара

    Алма серкәсе буыннарны дәвалый, токсиннарны чыгара

    24 яшендә 5 бала әнисенә әверелгән Айгөл: Мин ун бала дип хыяллана идем

    24 яшендә 5 бала әнисенә әверелгән Айгөл: Мин ун бала дип хыяллана идем

    Кардиолог Динара Садыйкова: Гипертония инсульт, инфаркт куркынычын арттыра

    Кардиолог Динара Садыйкова: Гипертония инсульт, инфаркт куркынычын арттыра

    «Язгы» йомырка калҗасы пешерү ЫСУЛЫ

    «Язгы» йомырка калҗасы пешерү ЫСУЛЫ

    Эч катуны кефир белән груша бетерә

    Эч катуны кефир белән груша бетерә

    Бакча җиләгенең яфрагы нигә кызара?

    Бакча җиләгенең яфрагы нигә кызара?

    Токмач «шулпасы»н түкмәгез

    Токмач «шулпасы»н түкмәгез

    «Балаларның «бисмилла» әйтә белүе дә ни тора!»

    «Балаларның «бисмилла» әйтә белүе дә ни тора!»

  • Документлар
    • Барысы
    • Мактаулы исемнәр
    • ТР Дәүләт Советы карарлары
    • ТР законнары
    • ТР Президенты указлары
    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    Чечня көндәлеге: Туган телгә мәхәббәт, гаилә тәрбиясе, белем бирү шаккатырды

    ТАТАРСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТЫ УКАЗЫ 13.10.20

    Татарстан Республикасы Президенты указлары

    «Татарстан Республикасында Кеше хокуклары буенча вәкаләтле вәкил турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    «Җир асты байлыклары турында» Татарстан Республикасы Законына үзгәрешләр кертү хакында

    Мактаулы исемнәр

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

    Ничек үзмәшгуль булып теркәлергә?

  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү
Табылмады
Бар результатлар
Ватаным Татарстан
Табылмады
Бар результатлар
Баш бит Хәбәрләр

Яшьләр калкыткан кала

- ieditor
26.08.2019
- Хәбәрләр
0
0
Карулар
Share on Twitter

КамАЗ, Чаллы төзелеше – тарихыбызда иң зур сәхифәләрнең берседер, мөгаен. Ул хакта күп язылды, китаплар чыгарылды, фильмнар төшерелде. Без исә бүген, заманында Чаллының комсомолын, аннан соң коммунистларын җитәкләгән Уел Хөсәенов белән тарих пәрдәсенең бер читен күтәреп карарга булдык.

Ул үзе – Әлмәт егете. Мәктәптән соң Казан төзүче инженерлар институтын тәмамлаган. Армиядә хезмәт иткәннән соң, туп-туры дигәндәй Чаллыга килгән. 1972 ел, бүгенге Яңа шәһәр урынында нибары 5-6 йорт бар. Уел Хөсәенов “Минмонтажспецстрой” трестында эшли башлый.

Көннәрдән беркөнне моны парткомга чакыралар. Нәрсә булды икән, югыйсә ул-бу гөнаһым да юк иде, дип тәмам пошаманга төшә бу. Партком секретаре урынбасары Петр Пряхин Уелның хәлләрен сораша. Ә ул “әйе”, “юк” дип, ике сүз белән җавап биреп утыра. “Артык тыйнак татар егете бит инде мин. Комсомолда эшләү турында уйлаганым да булмады”, – ди Уел. Пряхинга да шул ук сүзләрне әйттем. Ә Пряхин аңа: “Алайса, бар, уйла! Партия бер генә мәртәбә тәкъдим итә. Аннан соң сиңа жирный крест куярга можем”, – дип, егетне тәмам өркетеп чыгарып җибәрә. Бу юлларны язуым ул чакта партиянең эш алымнарын күрсәтү өчен түгел. Үзе – “баш”, үзе – “түш” булган коммунистлар партиясе илдә әйдәп баручы төп көч иде. Һәм ул үз сафларына килде-китте кешеләрне алмады һәм кылынган гамәлләр өчен җавап тотарга да өйрәтә иде. КамАЗ төзү турындагы карарны да КПСС Үзәк комитеты һәм СССР Министрлар Кабинеты чыгарды.

Комсомолга килгәндә, Уел Хөсәенов әйтүенчә, ул партия колы булмаган. “Партия – безгә юл күрсәтүче”, – иде ди.

– Хәзер партияне дә, комсомолны да кем иренми – шул тәнкыйтьли. Мондый сүзләрне сезгә дә ишеттерәләрме?

– Колакка кергәли шул. Янәсе, комсомол кем соң ул, нәрсә соң ул, ни кырган соң ул? Ә бит КамАЗны да, Чаллыны да шул яшьләр төзеде. Бу төзелештә 650 комсомол-яшьләр бригадасы эшләде. 70 нче елларда Чаллы халкының уртача яше 22 яшь иде, – дип сөйли Уел Хөсәенов.

Менә шул елларны аңа шәһәр комсомол комитетының беренче секретаре булып эшләргә туры килгән. Әлбәттә инде, комсомол җитәкчеләре котлован казымаган, кирпеч салмаган. Төп максат – яшьләрне оештыру, бер гаилә итү. Кама гигантын бит Чаллы кешеләре генә түгел, бөтен ил төзеде. Яшьләр илнең төрле почмакларыннан агылды. Оештыручы булыр өчен дә Ходай биргән талант кирәк. КамАЗ комсомол оешмасында ул чакта 20 мең, КамГЭС бистәсендә 10 мең кеше теркәлгән була. Менә шул 30 мең егет-кызны бер максатка берләштереп кара син!

– КамАЗ төзелешендә хөкем ителгәннәр, ягъни зэклар да эшләгән, дип сөйләүчеләр бар.

– Буш сүз ул. Ул чакта партия шәһәр комитетын җитәкләгән Рәис Беляев, хөкем ителгәннәрне, хәтта пропискага да керттермәде. КамАЗ бөтен илендә комсомол-яшьләрнең удар төзелеше булды, баштан ахырга кадәр беренчесе һәм соңгысы иде.

“КамАЗ яшьләре иң элек ил, аннан соң үзләре турында уйлап яшәгәннәр”, – дисәм, күп кеше авыз чите белән елмаеп куяр, мөгаен. Ә Уел Хөсәенов, яшьләрнең күбесе шул уй белән яшәде, ди. Үзләренең тормыш фәлсәфәсен сызып-сызып, кызыклы гына итеп аңлатты ул. Кәгазь битенә башта бер зур түгәрәк сызды. “Моны тормыш дип алыйк!” – диде. Түгәрәк эченә вак-вак түгәрәкләр ясады да: “Менә болары – без, кешеләр. Түгәрәкләр бер-берсенә тиеп торса да, араларында бушлык кала, шулай бит! Бушлык булмасын өчен, түгәрәкләр зураерга, бер-берсенә бераз кереп торырга тиеш. Без әнә шулай зураеп, бер җан булып, кушылган эшне арттырып эшләп яшәдек. Ул заманда яшәешебез фәлсәфәсе әнә шундый схемага корылган иде”, – диде.

Без Уел белән яшьтәшләр булып чыктык. Бер чор кешеләре бер-берен тиз аңлый, бер-беренә ышана инде ул. Әмма мине нигәдер шиклерәк уйлар били иде. Безнең чор кешеләре заман идеологиясе корбаннары булганмы, әллә якты киләчәккә ихлас ышанганнармы? Уел минем шикләремне таратты кебек. Күз алдыгызга китерегез: КПСС Үзәк комитеты һәм СССР Министрлар Советы КамАЗ төзү турында карарны 1969 елның 14 июнендә чыгара. Ул чакта әле кадрлар гына түгел, заводның, яңа каланың проектлары да юк. Әмма, партия әйткәнгә халык ышанган. Ул чакта тәрбия шундый булган, начармы-яхшымы идеология яшәгән. Әгәр идея булмаса, 1971 елда булачак завод нигезеннән экскаватор чүмече белән беренче туфрак алынып, өч елдан КамАЗ “баласы” – ремонт-инструментлар заводы аякка басар идеме дә, 1976 елда конвейердан беренче 5 мең машина чыгар идеме?! Бу партиянең 25 съездына зур бүләк була. Уел Хөсәенов: “КамАЗ заводын проектлау һәм төзелеш бергә барды. Бу үзе уникаль күренеш иде. Безгә Америкадан машина җитештерүчеләр килде. Аларга кыска вакыт эчендә елына 150 мең машина, 250 мең двигатель эшләп чыгарырлык завод төзелү әкият сыман тоелган. Бөтен заводларны йөреп чыктылар һәм шаккатып кайтып киттеләр”, – дип сөйләде.

Мин Чаллының исеме “Брежнев” дип үзгәртелү тарихы белән кызыксындым. 1982 ел бу, язмам героеның инде партиянең шәһәр комитетында эшләгән вакыты. Ә беренче секретарь Рәис Беляев була. “Шәһәрнең исемен алыштыру хәбәре көтелмәгән яңалык иде. Рәис Кыямович безне җыеп алды да, безгә “честь”, ягъни аерым хөрмәт күрсәтелү турында әйтте. Митинг та оештырырга кирәк, диде. Ул бик энергияле кеше иде, әмма исем алыштыру турында гади генә, тыныч кына сөйләде. Шуны сиздем: бу яңалыкны хупламый иде ул. “Шәһәрнең яңгырашлы, тарихи исемен югалтмау турында да уйланыйк”, – диде. Шәһәрнең зур бер проспекты, профилакторий “Чаллы” исемен саклап калды”, – диде Уел.

КамАЗ төзелешенә җитәкчелек иткән тәҗрибәле белгечләрнең күбесе инде вафат. Ярый әле Уел кебек хәтер сагында торучы егетләр бар. Ул – Чаллының почетлы гражданины, Россиянең атказанган төзүчесе, без килер алдыннан гына 70 яшен тутырган. Соң булса да, уң булсын дигәндәй, юбилеегыз белән котлыйбыз!

Риман Гыйлемханов


Тэглар Риман ГыйлемхановТАССР100
TweetShare

Добавить комментарий Отменить ответ

Ваш адрес email не будет опубликован.

ХӘБӘРЛӘР

Киләсе атнада 25 градуска кадәр җылыта

18:10

Фәрит Мөхәммәтшин Чирмешәндә авыл эшмәкәрлеге буенча киңәшмә уздырды

17:29

Федераль Сабантуйга 40 меңнән артык кунак көтәләр

17:01

Өч ир-ат алтынчы сыйныф укучысын үтергәнче кыйнаган

16:27

Рөстәм Миңнеханов Татарстан Хөкүмәте белән «СИБУР Холдинг» арасындагы хезмәттәшлек мәсьәләләре буенча киңәшмәдә катнашты

15:46

Чаллыда ике яшүсмер энә йоткан

15:34

Татарстанда «банк хезмәткәре» бер хатынның 840 мең сум акчасын урлаган

15:15

Казанда тагын ике яңа урам барлыкка киләчәк

14:40

Татарстанлыларны көчле яңгырлар һәм боз явуы турында кисәтәләр

14:00

Корбан бәйрәме көннәрендә 17 меңгә якын корбанлык терлек чалыначак

13:40

Соңгы кыңгырау көнне ике укытучы белән чыгарылыш сыйныфта укучы кыз сугышкан

13:14

“Ел табибы – Ак чәчәкләр-2022” бәйгесендә катнашучылар өчен интернет аша тавыш бирү башланды

12:53
Күбрәк

ПОПУЛЯР

20 елдан артык мәет юып йөрүче Фәнүзә Миңнегалиева: «Кешене җылы сүзем белән җылытырга тырышам…»

25.05.2022

Рәшит Баһаветдинов: «Июньне яратмыйм… Шушы айда иң кадерле кешеләрем – улым, хатыным, әнием үлде»

19.05.2022

Эльвира Игнатьеваның абыйсы Айнур: “Әни әле дә дару белән генә тора”

11.05.2022

Ачы сабак: 175 нче гимназиядә булган фаҗигадан соң мәктәпләрдә ниләр үзгәрде?

11.05.2022

«Беркайчан да балабыз булмаячак… Икенче хатын алсаң, мин каршы түгел»

05.05.2022

 

 

 

СОҢГЫ ФИКЕРЛӘР

  • 19 Май 2022 - 16:51 АнонимКирәкми!Пионерияне кайтарырга кирәкме?
  • 19 Май 2022 - 09:13 ДАМИРЭ89274073035“Теге дөнья”га китеп, андагы хәлләрне күреп кайтучы: «Без — тукталышта гына»
  • 19 Май 2022 - 09:12 АнонимШУЛ 200м ЮЛНЫ ЯСАРГА ДА ЯрДЭМ ИТЭ АЛМАГАН РАЙОН Администрация ЕН ЭЙТЕР ИДЕМ.. НИЧЕК ОЯЛМЫЙЛАР САБАНТУЙ ЛАР Да АРТИСТЛАР ГА…“Теге дөнья”га китеп, андагы хәлләрне күреп кайтучы: «Без — тукталышта гына»
  • 18 Май 2022 - 18:55 АнонимНишлэп Аллахтан узсын ул.гомер гомергэ аксакаллар сузенэ колак салып яшэгэннэр.гел кешене гаеплэп тормагыз индеХалык синоптигы: “Бәрәңге туфрак җылынмыйча тишелми”
  • 18 Май 2022 - 17:46 АнонимЭти жиле кагылу ничек була микэн ул?Кагылсын сон ул эти дигэн кеше,килеп караганы да юк дигэн бит.Машинасына утырып эшкэ чыгып…3 бала белән ялгыз калган Диана Сәфәрова: «Түзеп карадым, әмма бер мәлне сабырлыгым сынды»

СОРАШТЫРУ

Бәрәңге утыртасызмы?

Нәтиҗәләр

Загрузка ... Загрузка ...

© 2019 Copyright © Все права защищены

  • Газета турында
  • Редакция
  • Элемтә
  • Реклама
  • Язылу

«Ватаным Татарстан» газетасы һәм сайты язмаларын, фото, видеоларны күчереп бастырган очракта редакциядән рөхсәт алу мәҗбүри

☎ 222-09-70  ✉ info@vatantat.ru


Табылмады
Бар результатлар
  • МӨҺИМ
  • Халыкчан
  • Документлар
  • Яңа сан
  • Фото
  • Видео
  • Аудио
  • Элемтә
    • Хат җибәрү

© 2019 Copyright © Все права защищены

Безгә кушыл!