Казанда көрәш буенча елның соңгы зур бәйгесе узды. Федерация Кубогы өчен бил алышкан егетләргә бу юлы гадәттәгечә 10 түгел, ә нибары 5 категориягә бүленеп ярышырга туры килде. Шулай итеп, җиңүгә дәгъва кылучылар артты.
Көрәш федерациясе зур ярышлар башланырга бер көн кала берәр мәсьәлә турында утырып фикер алышу гадәтен кертте. Бу юлы допинг мәсьәләсендә сөйләшергә карар кылганнар. Ни өчен нәкъ менә допинг, ул-бу юктыр бит?
– Кисәтү өчен уздырдык. Кисәтелгән, димәк, коралланган дигән сүз бар бит. Безнең көрәшчеләр Россия, дөнья чемпионатларында чыгыш ясый. Барысы да белеп торсын. Табиб аңлатып сөйләде. Һәр нәрсәнең үз тәртибе бар, – диде көрәш федерациясенең башкарма директоры Марсель Таһиров шикне тамырыннан корытырга тырышып. – Бездә допинг проблемасы бар дип уйламыйм. Мин көрәшкән вакытларда бу хакта ишеткән дә юк иде.
Карыйм-карыйм, һич таба алмыйм
Ә менә ярыштан соң көрәш җәмәгатьчелегенең ни хакында сөйләшәсен фаразлавы кыен түгел. Темасы алдан ук билгеле: хөкемдарлар турында, әлбәттә. Монысы көрәштәге күптәнге гореф-гадәт инде. Бу урында федерациянең келәмдәге гаделлек юнәлешендә зур гына бер адым ясаганын әйтү мантыйклы булыр. Бәйгеләрдән «Ютуб»тагы канал аша туры трансляция оештыра башладылар. Бер яктан, Казанга килеп көрәш карый алмаган тамашачыга җайлы. Икенче яктан, теге яки бу очрашуны кабат-кабат карарга мөмкин. Әлбәттә инде, бәхәсле мизгелләрне һәркем үзе аңлаганча һәм үзе теләгәнчә күрә. Федерация җитәкчесе, Татарстан Дәүләт Советы Рәисе урынбасары Марат Әхмәтовның исә хөкемдарларга киңәше дә бар.
– Аларның тамашачы күзлегеннән дә караулары кирәк. Әйтик, ике көчле егет бил алыша. Берсе тырыша, әмма алымны эшләп бетерә алмый. Аркасына төшәргә мәҗбүр. Көндәше аны төртеп, аркасына яткырырга дип көтеп кенә тора, – ди ул. – Артык кырыс булмасалар да ярар иде. Чөнки тамашачының үзенең дә бик көчле көрәшчеләрнең бил алышуын озаграк күрәсе килә. Бу бит гади авыл Сабан туендагы малайлар көрәше генә түгел. Һәр көрәшче көндәше белән кайчан һәм ничек очрашканын искә төшереп, анализ ясап бил алыша.
Федерация башкарма директоры Марсель Таһиров хөкемдарлардан канәгать. Аларның әзерлеген дә, эшен дә яхшы бәяли.
– Җиңелгән кеше барыбер канәгать булмыйча кайтып китә. Хәтта икенче урын булса да. Мин моны көрәшче буларак әйтәм. Димәк, бу ярыштан 5 кеше генә тулысынча канәгать калды. Нинди генә кагыйдә булсын, хәтта Америкадан хөкемдар китереп утыртсаң да, җиңелгәне канәгать булмаячак, – ди ул. – Икенче яктан, хөкемдарлар бит Кәлимуллинны берни эшләтә алмый. Безнең бәхәс һәм тавыш көрәшчеләр тигез бил алышканда чыга. Хөкемдарларга да җиңел түгел. Егетләр көчле һәм бер-берсен яхшы беләләр.
Раил көрәшәчәк әле
Көчле һәм бер-берсен белгән егетләргә бу юлы яңача бил алышырга туры килде. Юк, кагыйдә үзгәрмәде. Ярышны уздыру рәвешендә үзгәрешләр бар. Финалга барып җиткән батырларга оттырган көрәшчеләр «юану» ярышында чыгыш ясады. Төп вакыйга исә үлчәү категорияләрен ике мәртәбә киметеп, нибары 5кә калдыру булды. Шулай итеп, моңа кадәр рәсми ярышларда очрашу мөмкинлеге булмаган егетләрнең үзара көч сынашуын күрдек.
65 килолы егетләр финалында Актанышта туып-үскән ике егет очрашты. Раббани Нургалиев бу юлы үз районы данын якласа, Искәндәр Мортазин Әлмәт тамашачысын сөендерде. Җиңү көндәшләрнең яшьрәге – Раббанига тәтеде. 75 килолы көрәшчеләр ярышында Лаештан Динар Кәримуллин батыр калды. Тукай районыннан Илназ Рамазановка тәҗрибә җитмәде. Гадәттә көндәшләрен бер сулышта диярлек җиңеп чыгучы Ренас Кәлимуллинга бу юлы җиңел булмады. Моңарчы ул 80 килолы егетләр белән ярышты. Бу юлы 85 килолылар белән бил алышырга туры килде. Көндәш – әле 1 ай элек кенә 90 килолылар арасында көрәшеп, Татарстан Чемпионатында икенче булган Айрат Сәмигуллин. Кемнең җиңәсе ахырга кадәр билгеле түгел иде. Алыш Айратның өч кисәтү алып, оттыруы белән тәмамланды.
Турнирның яңача уздырылуыннан иң зур файда күргән кеше Раил Нургалиев булгандыр, мөгаен. Соңгы вакытта үзеннән күпкә авыррак булган 130 килолы егетләр белән азапланган Теләче егете бу юлы 105ләр арасында ут уйнатты, финалда исә Башкортстан егете Айнур Сыртаевны чистага салды. Көрәшәчәк әле Раил! 130 килолы егетләр арасында исә Радик Сәлахов көндәшен чистага алып салды. Актаныш өчен бил алышкан Валерий Рәфыйков 28 секунд кына бил алышып калды. Аннары Раилнең үзен ыргыттылар, дөресрәге, һавага чөйделәр.
Командалар арасында бу юлы Әлмәт беренче булды. Кукмара икенче урынны алды, Теләче көрәшчеләре өченче була алганнары өчен сөенде.
Марат Әхмәтов, Татарстан Дәүләт Советы Рәисе урынбасары, республиканың көрәш федерациясе җитәкчесе:
– Үз традициясен дәвам итеп, көрәш ел дәвамында барды. Календарьда каралган ярышлар барысы да диярлек үтәлде. Икенче яктан, тамашачыларны ярышка тарту проблемасы булды. Ә менә егетләрнең әзерлегендә, осталыгында бернинди торгынлык сизмәдем. Аларның көчле икәне күренеп тора. Көрәш елыннан гомумән канәгать. Бер генә теләк: безгә күбрәк тамашачыны тарту, көрәшнең массалыгын үстерү.
фото: Салават Камалетдинов/«Татар-информ»
