Корбан гаете якынлашкан көннәрдә Чувашиянең Урмай авылында тагын бер иман йорты сафка басты. Биредә төзекләндерүдән соң Җәмигъ мәчете ачылды. Бу көнне республикада «Тын чикләрне төзүчеләргә» мемориалы да пәйда булды. Тантаналы чараларда Чувашиягә эшлекле сәфәр белән килгән Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов та катнашты.
Бәйрәмгә – яңа мәчет
Урмай авылының күрке булып торган Җәмигъ мәчете 1990 елда төзелгән. 2014 елда мәхәллә вәкилләре аның мәйданын арттыру өчен иске бинаны төзекләндерергә карар кылган. Мәчет диварының аскы өлешен үзгәрешсез калдырганнар. Мәчет беренче имамы Рәхимулла хәзрәт Минһаҗетдинов исемен йөртә. Җәмигъ мәчетен ачу Идел буе Болгар дәүләтендә ислам динен кабул итүгә 1100 ел тулуга багышланган.
Тантаналы чарада катнашкан Рөстәм Миңнеханов яңа мәчет ачылуның тагын бер әһәмиятле ягына игътибар итте.
– Татарстан һәм Чувашия Республикалары күршеләр генә түгел. Без – тугандаш халык вәкилләре. Безнең тамырларыбыз бер. Без җирле җитәкчелекнең башка халыклар һәм дин вәкилләренә игътибар бирүләрен күрәбез. Аларга үз диннәрен, милли гореф-гадәтләрен саклап калу өчен барлык шартлар да тудырылган. Чувашия Республикасы җитәкчелегенә татар халкының диненә һәм мәдәниятенә сак караулары өчен рәхмәт белдерәсем килә», – диде Татарстан Президенты.
Бу сүзләрнең хаклыгына инану өчен рәсми саннарга күз салу да җитә. Чувашия Республикасы башлыгы Олег Николаев сүзләренә караганда, бүген биредә 128 милләт вәкиле дус-тату гомер итә. Татарлар халык саны буенча төбәктә өченче урында тора. «Татарлар республика тормышына зур өлеш кертә. Иң мөһиме – алар ата-бабаларыбыздан килгән гореф-гадәтләрне саклый. Сезгә чын күңелдән рәхмәт белдерәсем килә», – диде Олег Николаев.
Яңартылган мәчет белән танышканнан соң, ике республика җитәкчесе Урмай авылының актив халкы һәм мәчетне төзекләндерүгә өлеш керткән меценатлар белән дә очрашты. Урмай авылына сәфәре кысасында Рөстәм Миңнеханов моннан ун ел элек ачылган «Кара Пулат» мәчетендә дә булды. Мәчет Идел Буе Болгарындагы мәдәни объектларның архитектур үрнәге буенча төзелгән. Бүген ул рухи-мәгариф үзәк буларак та эшли.
Хәтер мәңгелек
Бу көннәрдә Чувашиядә хезмәт батырлыгы шәһәрләренең илкүләм форумы уза. Аның кысасында кичә республиканың Козлов районында «Тын чикләрне төзүчеләргә» мемориалы ачылды. Тантаналы чарада Россия Президентының иҗтимагый проектлар буенча идарә башлыгы Сергей Новиков, Россия Президентының Идел буе федераль округындагы вәкаләтле вәкиле Игорь Комаров, Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов та катнашты.
Россиядә тыл хезмәтчәннәре белән оборона сызыгы төзүчеләргә куелган беренче һәйкәл бу. Әлеге мемориал 38 металл стеладан торган һәйкәлдән һәм 4,5 метр биеклектәге таудан гыйбарәт. Бу стелаларның һәркайсы 10 чакрым озынлыктагы оборона корылмасын хәтерләтә. Мемориалның үзәгендә Мәңгелек ут белән район һәм шәһәрләр символлары гәүдәләнгән 26 гранит стела урнашкан.
Яңа мемориалга нигез ташы узган елның августында салынган. Бу һәйкәл тылда батырлык күрсәткән каһарманнарның, бигрәк тә хатын-кызлар һәм балаларның батырлыгын мәңгеләштерә. Мемориалның ачылыш тантанасында катнашкан Россия Президентының Идел буе федераль округындагы вәкаләтле вәкиле Игорь Комаров, әлеге вакыйганың әһәмиятен ассызыклап, Россия Президенты Владимир Путинның хатын укыды. «Илнең эре индустрия үзәкләре тирәсендә оборона сызыгы төзү сугыш тарихы битләрендә зур урын алып тора. Шуларның икесе – Казан һәм Сура каймалары Чувашия аша үткән. Халыкның шундый фидакарь батырлыгы истәлеге итеп бүген биредә «Тын чикләрне төзүчеләргә» мемориалы ачыла. Әлеге бөек монумент тарихи хәтерне сакларга, яшьләрдә ватанпәрвәрлек, ата-бабаларыбыз каһарманлыгы белән горурлык хисе тәрбияләргә ярдәм итәр дип өметләнәм», – диелгән иде ил башлыгы хатында.
Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов та үз чыгышында иң беренче чиратта әнә шуңа игътибар итте. «Казан һәм Сура каймалары төзелү – безнең республикаларның хезмәт батырлыгы үрнәге. Сугыш елъязмасындагы татар һәм чуаш гаиләләрен берләштерә торган аерым бер вакыйга бу. Катлаулы һава шартларында кыска вакыт эчендә чик төзелгән. Без бу батырлыкны беркайчан да онытмабыз», – диде Рөстәм Миңнеханов.
Чувашия Республикасы башлыгы Олег Николаев, үз чиратында, якын киләчәктә биредә яңа музей комплексы да пәйда булачагын искәртте. «Безнең өчен бүген бик әһәмиятле көн. Ел ярым вакыт эчендә без чуаш халкының Бөек Ватан сугышында күрсәткән хезмәт батырлыгын барлау өчен тарих битләрен өйрәнү юнәлешендә күпкырлы системалы эш алып бардык. Бу вакыт эчендә алты китап нәшер ителде, бик күп чаралар оештырылды. Мемориал ачылу – шушы мөһим чараларның берсе», – диде ул үз чыгышында.
