Чаллы безнең республика үсешенә зур өлеш кертә. Бу хакта бүген Татарстан Рәисе Рөстәм Миңнеханов автоград шәһәр Советы утырышында белдерде. Чара «Мастеровые» театры мәйданчыгында узды.
Утырыш башланыр алдыннан Рөстәм Миңнеханов Чаллы предприятиеләре җитештерә торган продукция күргәзмәсе белән танышты. Шулай ук республика Рәисе Лисичанскның тыныч кешеләрен кайнар ризык белән тәэмин итүче кыр кухнясында булды. Җирле волонтерлар бу эшне өч ел дәвамында алып баралар, шул вакыт эчендә 4 млн порция әзерлиләр.
Чаллы мэры Наил Мәһдиев үзенең хисап нотыгында билгеләп үткәнчә, бу көннәрдә меңләгән чаллылылар махсус хәрби операция барышында үзләренең хәрби бурычларын аяусыз үтиләр, хәрби бурычларны ышанычлы хәл итәләр, күптән көтелгән җиңүне якынайтып, шәхси батырлык һәм каһарманлык күрсәтәләр. Автоград химаясендә хәрби хезмәткәрләрнең 2076 гаиләсе бар. Махсус хәрби операциянең беренче көннәреннән үк Чаллы халкы хәрби хезмәткәрләргә һәм аларның гаиләләренә, шулай ук яңа төбәкләрнең тыныч халкына актив ярдәм күрсәтә.
Наил Мәһдиев ассызыклаганча, социаль мәсьәләләрне нәтиҗәле хәл итү һәм чаллылыларның тормыш сыйфатын яхшырту тотрыклы икътисадый базага бәйле. Узган ел йомгаклары буенча төяп озатылган продукция күләме 784 млрд сум тәшкил иткән. Автошәһәр икътисадына төзелеш башлануга 55 ел тулуны билгеләп үткән «КАМАЗ» предприятиесе сизелерлек өлеш кертә.
Шәһәр икътисадының торышы җәлеп ителгән инвестицияләр күләмен характерлый, ул ел нәтиҗәләре буенча 91,5 млрд сум күләмендә бәяләнә.
Шәһәр икътисадына алгарышлы үсеш территориясе резидентлары (ТОР) - барлыгы 50 компания сизелерлек өлеш кертә. Резидентларның капиталь кертемнәре 39 млрд сум тәшкил итә. 10 мең 692 яңа эш урыны булдырылган. 2024 елда тагын алты яңа резидент теркәлгән. Инвестицияләр суммасы 2,3 млрд сум тәшкил иткән.
Чаллыда кече һәм урта эшкуарлык субъектлары саны ел саен арта, бүген аларның 28 меңгә якын. Әйләнеш елына 8%ка арткан. Сәнәгать парклары территориясендә 356 резидент эшчәнлек алып бара. Паркларда хезмәткәрләр саны 9%ка арткан һәм 20 мең 985 хезмәткәр тәшкил итә.
Төзелеш тармагы җитештерү һәм социаль инфраструктураны үстерүдә, эш урыннары булдыруда һәм икътисадый үсешне стимуллаштыруда төп роль уйный. Соңгы 10 елда торак белән тәэмин ителеш үсеше 24% тәшкил итә. Хисап елында тагын 23 күп фатирлы йорт төзелгән. Шул исәптән өчесе социаль ипотека программасы буенча - 510 фатир. Гомумән алганда, 2024 елда 222,7 мең кв. м. торак файдалануга тапшырылган. Узган елда социаль өлкә һәм инфраструктура төзелешенә 15 млрд сумга якын акча җәлеп ителгән, шул исәптән 3 млрд сумнан артыгы илкүләм проектлар кысаларында. Аларны гамәлгә ашыру халыкның тормыш сыйфатын яхшыртуга юнәлдерелгән.
2024 елда 108 күп фатирлы йортка капиталь ремонт ясалган. Быел тагын 127сен ремонтлау планлаштырыла. «Безнең ишегалды» программасы кысаларында узган ел 71 ишегалды ремонтланган, быел тагын 79ы төзекләндереләчәк.
Муниципаль хакимиятнең мөһим бурычларыннан берсе - юл хәрәкәте иминлеген тәэмин итү һәм шәһәр юлларының сыйфатын яхшырту. Бу максатларга ел саен кимендә 2,5 млрд сум җибәрелә. Җәмәгать транспорты да шәһәр инфраструктурасының төп элементларыннан берсе булып тора. Шәһәрдә 11 шәһәр автобус маршруты эшли, аларда 135 зур сыйдырышлы һәм 50 аз сыйдырышлы автобус эшли, шулай ук 11 трамвай маршруты эшли, алар буенча 73 берәмлек хәрәкәт итүче состав йөри.
2024 елда шәһәрнең өч поликлиникасына капиталь ремонт ясалган: сугыш ветераннары өчен госпиталь, 4 нче шәһәр поликлиникасы (А блогы һәм В блогы), 7 нче шәһәр поликлиникасы. Ведомство карамагындагы кайбер учреждениеләрдә 816 берәмлек медицина җайланмасы яңартылган. Сәламәтлек саклау өлкәсендә тагын бер мөһим этап булып 5 нче шәһәр хастаханәсенең яңа бинасын төзү тора. 6 га мәйданлы җир кишәрлеге инде билгеләнгән.
Шәһәрнең мәгариф системасы белем бирү сыйфаты, тәрбия эше һәм Олимпиада хәрәкәте буенча республикада алдынгы урынны алып тора. Хисап елында БДИ нәтиҗәләре буенча 72 укучы 100 балл җыйган. Узган ел алар өч тапкырга кимрәк иде. Мәгариф учреждениеләренең матди-техник базасын яңарту буенча да эш дәвам итә. Соңгы 10 елда шәһәрдә 10 яңа мәктәп ачылган.
Рөстәм Миңнеханов үз чыгышында билгеләп үткәнчә, быел илдә һәм республикада Ватанны саклаучылар елы дип игълан ителгән мөһим дата - Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 80 еллыгы билгеләп үтелә. Бүген җиңүчеләр буыны варислары МХО зонасында Ватан өчен фидакарьләрчә көрәшәләр. "Безнең сугышчыларга, шул исәптән бүген монда булганнарга да, тирән рәхмәт белдерәм. Урыннарда безнең төп бурыч - хәрбиләргә һәм аларның якыннарына ярдәм итү, һәлак булганнарның гаиләләренә аерым игътибар бирү. Бу юнәлештә республикада актив эш дәвам итә. Шәһәр җитәкчелеге дә бу мәсьәләгә зур игътибар бирә. Җирле предприятиеләр бик зур эш алып бара - барыгызга да зур рәхмәт", - диде Татарстан Рәисе.
Ул билгеләп үткәнчә, барлык кыенлыкларга да карамастан, республика икътисадый күрсәткечләр үсешен күрсәтә. Бу эшкә автоград зур өлеш кертә. Чаллының күп кенә предприятиеләре җитештерү күләмнәрен сизелерлек арттырганнар. Шәһәрнең сәнәгать продукциясенең 36%ын "КАМАЗ" заводы җитештерә. Россия Президенты үзенең Указы белән 2026 елда беренче «КАМАЗ» автомобилен чыгаруга 50 ел тулуны һәм Чаллы шәһәренең 400 еллыгын бәйрәм итү турындагы инициативаны хуплады. Ил Хөкүмәте тарафыннан РФ беренче вице-премьеры Денис Мантуров җитәкчелегендә Оештыру комитеты төзелде. "Шәһәр администрациясенә, "КАМАЗ" компаниясе дирекциясенә республика Хөкүмәте белән берлектә юбилей чараларын югары дәрәҗәдә оештырырга кирәк", - дип йөкләде Татарстан Рәисе.
Чаллыда кече һәм урта бизнесны үстерү өчен яхшы шартлар тудырылган - тулаем эчке продукттагы өлеш 34,5% ка җитә. Шәһәрдә бизнес-инфраструктура: «Мастер» КИП, «Хайер» проекты, сәнәгать парклары, ИТ-парк уңышлы үсә, ТОР резидентлары саны арта. Шул ук вакытта икътисадның тотрыклы үсүе һәм җитештерүләрнең киңәюе шартларында республикада хезмәт ресурсларына кытлык күзәтелә. Республика предприятиеләре бу юнәлештә актив эш алып баралар. Рөстәм Миңнеханов «КАМАЗ» компаниясен мисалга китерде. Предприятие белгечләрне җәлеп итү өчен кулай булган барлык инструментлардан файдалана: хезмәт хакын арттыру, яшьләрне шәһәрдә калдыру чаралары, яшь белгечләр әзерләү, торак мәсьәләләрен хәл итү.
Республика Рәисе билгеләп үткәнчә, агымдагы чынбарлыкта хезмәт мигрантларының өстәмә эшче көчләреннән башка эшләп булмый. Эчке эшләр министрлыгы мәгълүматлары буенча, бүген шәһәрдә 24 меңнән артык чит ил гражданы миграция исәбендә тора, аларның 77%ы үзләренең хезмәт максатларын белдергән. "Мигрантларны эшкә җәлеп итеп, эш бирүче чит ил кешеләренең рус телен белүе турындагы закон таләпләрен үтәргә, аларның хезмәтенә вакытында түләүне тәэмин итәргә, кирәкле көнкүреш шартлары тудырырга тиеш. Иң мөһиме - аларның хокук тәртибен саклау өчен җаваплылык булырга тиеш. Без хезмәт ресурсларыннан башка булдыра алмыйбыз, әмма шул ук вакытта бу мәсьәләне үзагымга җибәрергә ярамый», - дип ассызыклады Рөстәм Миңнеханов.
Чаллы авыл хуҗалыгы тармагы лидерларының берсе - Тукай районы белән тыгыз элемтәдә тора. Рөстәм Миңнеханов авыл хезмәтчәннәренә шәһәр халкын ярминкәләрдә сыйфатлы һәм арзан продукция белән тәэмин иткәннәре өчен рәхмәт белдерде. 2024 елда автоградта 133 ярминкә уздырылган, 19 мең тонна авыл хуҗалыгы продукциясе сатылган.
Республикада юллар өлкәсендә зур күләмдә эшләр башкарылды. М-7 трассасында Кама елгасы аша күпер аша чыгу юлы белән Түбән Кама һәм Чаллы шәһәрләрен урап узу төзелешен тәмамлау мөһим вакыйга булды. «Без бу проект турында хыялландык, һәм менә ул гамәлгә ашырылды", - дип билгеләп үтте Татарстан Рәисе. Бүген Чаллыдан Башкортстан чигенә кадәр М-7 трассасын реконструкцияләү дәвам итә, дип өстәде ул.
Рөстәм Миңнеханов Чаллыда мәктәп белеменең сыйфатын югары бәяләде. Бу күрсәткеч буенча автоград - лидерларның берсе. "Шул ук вакытта кадрлар буенча сорау кала. Мондый бурыч бар, укытучыларны җәлеп итәргә, грантлар системасын кулланырга кирәк", - диде республика Рәисе, шулай ук туган телләргә ярдәм итүнең мөһимлеген билгеләп үтте.
5 нче номерлы шәһәр хастаханәсенең яңа бинасын төзүгә килгәндә, Рөстәм Миңнеханов бу бурычның хәл ителәчәген ассызыклады, әмма проектны этаплап гамәлгә ашырырга тәкъдим итте.
Торак-коммуналь хуҗалык мәсьәләләре шәһәр администрациясе тарафыннан көндәлек игътибарны таләп итә. Татарстан Рәисе билгеләп үткәнчә, республикада коммуналь инфраструктураны модернизацияләүнең яңа программасы формалаштырылган. "Шәһәр бу программада актив катнашырга тиеш", - дип өстәде ул.
Ахырда Рөстәм Миңнеханов тагын бер кат Чаллы халкына республика үсешенә керткән көндәлек хезмәтләре өчен рәхмәт белдерде, шулай ук дәүләт бүләкләре тапшырды.
БЕЗНЕҢ ТЕЛЕГРАМ КАНАЛГА ЯЗЫЛЫГЫЗ!
Фикер өстәү
Фикерегез