ТАТАРЧА СӨЙЛӘШӘБЕЗ

МӨХИТМЕ, МОХИТМЕ?

Татар орфографиясендә четерекле мәсьәләләр шактый. Телебез бер гасырның ике-өч дистә елы эчендә өч тапкыр язуын алыштыра, аңа кадәр гарәп алфавитына нигезләнгән язу системасын камилләштерү проектлары булдырыла.

БҮГЕН / БҮГЕНГЕ КӨН

Рәсми чыгышларда да, матбугатта да, гади аралашу барышында да «бүгенгесе көндә» дигән гыйбарәне ишетергә мөмкин. Бу гыйбарә сөйләм телебезгә рус теленнән күчкән булса кирәк. «На сегодняшний день» дип еш сөйләшәләр, ул Виктор Цойның мәгълүм җырыннан да колакка кереп кала ала.

ЮНЬ /ОЧСЫЗ/ АРЗАН

«Юнь» телдә беренче чиратта юнәлеш белән бәйле төшенчәләрдә кулланыла. «Яхшы», «ярыйсы», «тәрбияле» мәгънәләренә якын очракларда да очратабыз бу сүзне…

ОШЫЙ / ОХШЫЙ

Мондый төрдәге хаталар игътибарсызлык аркасында яисә телнең шундый чагыштырмача җиңелрәк нечкәлекләрен белмәгәнгә күрә килеп чыга. «Ошау/охшау» сүзләрен бутау рус телендә «одеть» белән «надеть» фигыльләрен бутаган сыман ук бик еш очрый.

МИКӘН / ИКӘН

Татар телендә иң еш очрый торган хаталарның берсе – «икән» белән «микән»не бутау. Аны диалекталь үзенчәлек дип санаучылар да бар. Халык теленә ничек кереп урнашса да, алай итеп сөйләшергә ничек кенә яратсак та, бу хата булудан туктамый, чөнки ул мантыйкка (логикага) каршы килә.